Przesłanką dopuszczalności skargi na bezczynność organów jest wyczerpanie środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. W przypadku skargi na niewydajnie decyzji w ustawowo określonym terminie służy w postępowaniu administracyjnym zażalenie, a w postępowaniu podatkowym ponaglenie. W przypadku bezczynności w zakresie wydania innego aktu lub niepodjęcia czynności z zakresu administracji publicznej przesłanką dopuszczalności skargi jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Przesłanka ta nie obowiązuje, gdy skargę wnosi prokurator lub rzecznik. Jeżeli orzeczenie sądowe nie jest respektowane sąd dysponuje sankcjami m. in. sąd ma możliwość nałożenia grzywny na bezczynny organ. Inną sankcją jest wystąpienie Prezesa sądu albo składu orzekającego informujące organy lub ich organy zwierzchnie o stwierdzonych istotnych naruszeniach prawa, okolicznościach mających wpływ na ich powstanie oraz o wypadkach niewykonania orzeczeń sądu. Ponadto ocena prawna wyrażona w orzeczeniu sądu wiąże w sprawie ten sąd oraz organ, którego bezczynność była przedmiotem zaskarżenia.
Organ, którego bezczynność zaskarżono, może uwzględnić skargę w całości do dnia wyznaczenia przez sąd terminu rozprawy. Jeżeli w wymienionym wyżej terminie, organ, który uchybił terminowemu załatwieniu sprawy nie nadeśle odpowiedzi na skargę i akt sprawy, to sąd może orzec w sprawie na podstawie stanu faktycznego i prawnego przedstawionego w skardze, jeżeli nie budzi on uzasadnionych wątpliwości w świetle ustaleń poczynionych przez sąd w toku rozpoznania sprawy. Sąd wyda w sprawie orzeczenie. Od tego orzeczenia organ, którego bezczynność zaskarżono, może wnieść do sądu sprzeciw w terminie 14 dni od daty doręczenia orzeczenia sądu, ale tylko wówczas, gdy jednocześnie doręczy odpowiedź na skargę wraz z aktami sprawy.