95172

kolektywnego reagowania na przypadki agresji. W literaturze podkreślono, Że w tej koncepcji jest możliwe unikanie skrajnych przypadków agresji. Uregulowane i zinstytucjonalizowane równoważenie agresora. Stąd też rozwój bezpieczeństwa zbiorowego jest związany z rozwojem instytucji mn.

Krytyka.

John Mearsheimer w 1995 r. opublikował artykuł pt. “The False Promise of International Institutions”. Uważa, Że:

1)    W Środowisku mn. nie jest łatwe określenie, kto jest agresorem a kto ofiarą. Często przypadki agresji są na tyle złożone, niejednoznaczne by to określić.

2)    Koncepcja bezpieczeństwa zbiorowego zakłada, Że każda agresja jest zjawiskiem złym. Wskazuje, Że w niektórych okolicznościach atak wyprzedzający może być wręcz nakazem wobec państwa zagrażającego. Zakłada, Że motywacja agresji jest szlachetna - by się bronić.

3)    Zagwarantowanie kolektywne zbiorowej akcji nie musi być takie łatwe. Trudne dziedzictwo historyczne, ze względu na to państwa mogą być niechętne do wspólnego uczestnictwa.

4)    Zaangażowanie się do operacji przeciwko agresorowi oznacza ponoszenie kosztów. W systemie ONZ jest częściowa refundacja. W NATO nie. Nie wszystkie państwa są skłonne przystąpić do działań ze względu na ograniczenie budżetowe.

5)    Ważnym problemem może być sprawność i szybkość reakcji na dane zagrożenie. Państwa z reguły nie dysponują planami tego typu operacji, przygotowanymi na zaś.

6)    Zbiorowa interwencja społeczności ma przeciwko agresorowi może sprawić, Że konflikt lokalny może przekształcić się w globalny. Nastąpi umiędzynarodowienie konfliktu, rozlanie się. Może to ograniczać chęci państw do przystąpienia.

7)    Udział w systemie bezpieczeństwa zbiorowego jest wyzwaniem dla państw demokratycznych. Czynnik opinii publicznej - państwa te są szczególnie wrażliwe na przystępowanie do tego typu działań.

8)    Koncepcja bezpieczeństwa zbiorowego zawiera w sobie sprzeczność w postrzeganiu siły zbrojnej.

Tradycyjnie są postrzegane jako coś odrzucającego (?). W systemie bezpieczeństwa zbiorowego są postrzegane jako coś pozytywnego (?). Dylemat moralny stosowania siły.

Teoria demokratycznego pokoju

Odzwierciedla ona liberalne podejście do zapewniania bezpieczeństwa. Fundamentalna teza to taka, Że państwa demokratyczne nie walczą ze sobą. Podstawową filozofią działania jest dążenie do szczerzenia demokracji. Są państwa, które są wielkimi zwolennikami tej teorii -np. Stany Zjednoczone, Sojusz Północnoatlantycki. Strategia bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych wojnę z terroryzmem określa jako wojnę idei.

Główni teoretycy to Michael Doyle. Bruce Russett. Inspirację intelektualną tworzyła filozofia Immanuela Kanta, zwłaszcza teoria o „ wiecznym pokoju”.

Dlaczego demokracje są pokojowe, nie walczą ze sobą (wg Russeta ?):

1)    Ze względu na demokratyczną reprezentację, a społeczeństwa są przeciwne stosowaniu siły.

2)    Tzw. ideowe zobowiązanie do ochrony praw człowieka, wynikające z otwartych systemów

politycznych, eksponujących podmiotowości, wolności jednostki. Z samej logiki systemu politycznego wynika poszanowanie dla tych wartości.

3)    Tzw. transnarodowa współzależność. Istnienie Światowej opinii publicznej. Poglądy społeczeństw przenikają się. Pojawia się zjawisko międzynarodowej opinii publicznej, która może się mobilizować, przeciwstawiać. Luty 2003.