95333

Kształtowanie się i charakter nowego ładu politycznego i terytorialnego w Europie po I wojnie światowej

11 listopada 1918rozejm na froncie zachodnim zakończył I wojnę światową. Kilka wielkich mocarstw przestało istnieć, na mapie Europy pojawiły się nowe państwa: Czechosłowacja, Austria. Węgry. Królestwo Serbów. Chorwatów i Słoweńców. Republika Weimarska. Finlandia. Litwa. Łotwa, Estonia. Polska.

181 1919 r. w Wersalu rozpoczęła się oficjalnie konferencja pokojowa z udziałem 27 państw sprzymierzonych i stowarzyszonych. Regulamin prac konferencji paryskiej stanowił, że warunki pokoju zostaną podyktowane zwyciężonym a pokój zostanie zawarty oddzielnie z każdy z nich.

16 VI państwa Ententy przekazały delegacji memieckiej tekst traktatu pokojowego, po jego przyjęciu przez niemieckie Zgromadzenie Narodowe. 28 VI 1919 został podpisany traktat pokojowy pomiędzy sprzymierzonymi a Niemcami. Na mocy postanowień traktatu wersalskiego Niemcy ponosiły olbrzymie straty terytorialne. Przekazywała Francji Alzacje i Lotaryngię, kopalnie węgla w Zagłębiu Saary (po 15 latach miejscowa ludność miała zdecydować czy chce przyłączenia do Francji czy do Niemiec. Plebiscyty miały się również odbyć w Szlezwiku na pograniczu z Danią (po plebiscycie 1920 r. pn. Szlezwik przypadł Danii. Ponadto Niemcy odstępowały Belgii okręgi Eupen i Malmedy. Czechosłowacja otrzymywała tzw. Kraik Hulczyński. Do Polski powracała Wielkopolska, z Poznaniem oraz obszar na południe od Gdańska. Samo miasto uzyskiwała statusu wolnego pod protektoratem Ligii Narodów. Spraw plprzynależności Górnego Śląska. Warmii i Mazur miał rozstrzygnąć plebiscyt. Niemcy traciły również Kłajpedę oraz wszystkie kolonie.

10IX 1919 w Saint-Gemain-en-Laye podpisano traktat z Austrią. Włochy uzyskiwały południowy Tyrol, część Krainy i Karyntii. a także Triest z przyleglościami. Królestwo SHS zajęło większą część Krainy. Dalmacji, południowej Styrii oraz Bośnię i Hercegowinę. W skład Czechosłowacji wchodziły Czechy. Morawy. Śląsk opawski i zachodnia część Śląska Cieszyńskiego. Rumuiua otrzymywała Bukowinę. Sporne tereny-Celowiec po plebiscycie do Austrii. Burgenland cześć Węgier zamieszkana przez Niemców została przyznana Austrii na mocy traktatu.

27 XI 1919 traktat w Neuilly-sur-Seine z Bułgarią. Terytorium Bułgarii ulegało zmniejszeniu. Bułgaria straciła na rzecz Królestwa SHS okręgi Caribrod. Bosliegrad i Strugnicę. Na rzecz Rumunii Południową Dobrudżę. Pod administrację Ententy przechodziła Tracja Zachodnia, w 1920 obszar ten została przekazany Grecji.

4 VI 1920 w wersalskim pałacu Trianon traktat pokojowy z Węgrami. Węgry traciły zachodni Banat. Baczkę, Chorwację i Słowenię na rzecz Królestwa SHS. Czechosłowacja otrzymywała Słowację i Ruś Podkarpacką. Traktat z Trianon powtarzała postanowienie układu z Saint- Germain. przyłączanego Burgenland d o Austrii. W wyniku plebiscytu przy Węgrzech pozostała stolica regionu Sopron.

10 VIII 1920 r. w Sevres pod Paryżem podpisano traktat pokojowy z Turcją Na mocy traktatu Turcję pozbawiono V* jej terytorium. Oznaczało to koniec imperium osmańskiego. Pod panowanie brytyjskie przechodziły jako terytoria mandatowe Arabią Mezopotamia. Mosul i Palestyną Francja uzyskiwała mandat nad Syrią i Cylicją Grecja otrzymywała Smyrnę wraz z Brussą a także Trację Wschodnią z półwyspem Gallipoli. Traktat gwarantował również swobodę żeglugi w cieśninach Bosfor i Dardanele.