95376

Kurii oporu w Europie (pojęcia, uwarunkowania, cele, charakterystyka)

Bezpośrednio po zakończeniu kampanii wrześniowej Polsce, a potem w kolejnych zajmowanych krajach, najeźdźcy wprowadzali administrację okupacyjną stosującą terror, eksterminację, areszty i deportacje, które dotknęły miliony ludzi. Na terenie państw zachodnioeuropejskich polityka okupantów wobec miejscowej ludności była zdecydowanie mniej represywna niż w państwach środkowej i wschodniej Europy. Wraz z nasilaniem się represji na ziemiach okupowanych zaczęły powstawać zalążki ruchu oporu i konspiracji a także tworzyły się rządy okupowanych krajów na uchodźctwie. Już w 1939 roku powstała pierwsza organizacja konspiracyjna w Europie- Służba Zwycięstwu Polski. Wkrótce zaczęły powstawać różne ugnipowania konspiracyjne związane z niemal wszystkimi opcjami politycznymi- ZWZ- AK. NOW. BCH. UBK. ŻOB. ŻZW. AL.

W roku 1940 w Albanii rozwinęła działalność dywersyjna partyzantka komunistyczna, na terenie Belgii powstała Belgijski Ruch Narodowy, we Francji tworzyły się różne organizacje konspiracyjne określane ogólnie jako Resistance (Opór). W II 1941 roku doszło do pierwszych starć Niemców z holenderskim ruchem oporu. W IV tego samego roku rozpoczęła się w Jugosławii wojna partyzancka, w V zaś powstała w Grecji pierwsza w tym kraju organizacja konspiracyjna „solidarność Narodowa” i już w XII zaczęto tworzyć jednolitą grecką organizację zbrojną ELAS (Grecka Ludowa Armia Wyzwoleńcza) Po napaści Niemiec na ZSRR partie komunistyczne w państwach okupowanych i zależnych od III Rzeszy na polecenie Międzynarodówki Komunistycznej podjęły działalność konspiracyjną ( w największej skali w Jugosławii, gdzie walka partyzancka była również elementem wojny domowej, oraz na terenach okupowanych ZSRR).

W II 1942 r. aktywne działania podjął norweski nich oporu, w V członkowie czechosłowackiego podziemia dokonali udanego zamachu na życie szefa RSHA i zastępcę protektora czech i Moraw Heydricha. W XI 1942 utworzona w jugosłowiańskim Bihaciu Antyfaszystowską Radę Wyzwolenia Narodowego Jugosławii jako najwyższe przedstawicielstwo polityczne sił wyzwoleńczych. Szacuje się. że oddziały partyzanckie w Jugosławii liczyły w tym czasie ok. 150 tys. żołnierzy W trakcie r. 1942 i 1943 ruch oponi i konspiracje w poszczególnych krajach wzmocniły się organizacyjnie, tworząc w podziemiu oddziały wojskowe i nasiliły sabotaż i dywersję. Na okupowanych terenach ZSRR i Jugosławii na wielką skalę rozwijała działalność zbrojna partyzantka. Wiosną 1943 powołano w Paryżu Krajową Radę Ruchu Oponi mającą koordynować działania różnych grup konspiracyjnych. W tym samym czasie w Bułgarii zorganizowano Podziemną Narodowowyzwoleńczą Armię Powstańczą. WIV 1943 wybuchło powstanie w getcie warszawskim. Od połowy maja o połowy czerwca 1943 r. nad rzeką Sutjeską toczyła się największa oprócz powstania warszawskiego bitwa partyzancka II wojny światowej. W Neapolu pod koniec IX 1943 r. Doszło do tzw. czterech dni Neapolu- zbrojnego protestu ludności przeciwko okupantom niemieckim. Na Węgrzech w maju 1944 r. powstał Font Węgierski jednolity ośrodek kierowniczy ruchu oporu. W sierpniu 1944 r. w okupowanych krajach Europy wybuchały powstaiua anty niemieckie w Warszawie. Paryżu. Bukareszcie i na Słowacji. Miesiąc później powstaiua wybuchły w Belgii i Sofii. Na terenie Grecji w X 1944 r. oddziały ELAS wyparły okupantów z Aten i Pireusu. Ostatnim znaczącym aktem działalności europejskiego mchu oporu był wybuch powstaiua w Pradze 5 V 1945 r.