97395

komunikację między ludźmi, odzwierciedlając istniejące polit. i kulturowe hegemonie; z drugiej strony widzi się w niej strategię zmian oraz zespól ideałów nadających kierunek polit. i spoi. działaniu. Okresowo pojawiają się poglądy głoszące, że tego rodzaju całościowe wizje mobilizujące zbiorowości do przekształcania świata tracą na znaczeniu w ustabilizowanych społeczeństwach liberalno-demokr.: np. koncepcja kresu ery ideologii pod koniec lat 50. (R. Aron, D. Bell, S.M. Lipset) oraz kresu historii po upadku komunizmu (F. Fukuyama).

K. MARKS, F. ENGELS ideologia niemiecka, Warszawa 1961;

J.    HABERMAS Teoria i praktyka, Warszawa 1983;

G. LUKACS Historia i świadomość klasowa, Warszawa 1988;

K.    MANNHEIM Ideologia i utopia, Lublin 1992.