98765

Wyniki krytyki Hume’a.

•    Konieczność jest właściwa jedynie wiedzy racjonalnej (matematyka, logika) i

•    wiedza empiryczna może być jedynie faktyczna, ale nie konieczna: wszelkie twierdzenia o koniecznych stanach, strukturach czy przyczynach rzeczywistości mają charakter pozanaukowy.

•    Wiedza naukowa ma charakter ograniczony - obejmuje fakty, a prawa nauki opisują skrótowo zaobserwowane dotychczas relacje między faktami.

•    Wiedza naukowa ma charakter fenomenalistyczny, tzn. dotyczy zjawisk, a nie ich domniemanego pozazjawiskowego podłoża substancjalnego.

•    Nierozstrzygalny jest spór determinizmu z indeterminizmem, czyli spór o wolność woli. Jesteśmy wolni o tyle, o ile możemy działać zgodnie z własną wolą, bez rozstrzygania czy sama wola jest wolna czy nie.

•    Ze względu na krytykę koniecznego związku przyczynowego i substancji, ani teologia, ani ateizm nie mają charakteru naukowego.

W XVIII wieku, przede wszystkim pod wpływem kiytyki, dokonanej przez Hume’a, zostały zachwiane postawy ufności, możliwość wypracowanej jednocześnie wiedzy powszechnej, koniecznej, przedmiotowo ważnej.

Wg Hume’a mamy dwa niesprowadzalne do siebie typy wiedzy:

•    Wiedza o stosunkach między ideami, spełniająca wymóg powszecliności i konieczności.

•    Wiedza o faktach, spełniająca wymóg przedmiotowej ważności.

W wyniku krytyki Hume’a podważona została wiara w istnienie transcendentnego Ładu, a zwłaszcza w możliwość poznania naukowego. Rozpadowi uległy dwie główne tezy zawarte w tej idei:

1)    teza o substancjalności Myślenia (sięgała ona ?? i jego przekonania o tożsamości bytu i myślenia, w myśl którego, myśląc odtwarzamy struktury i właściwości samego bytu). Uświadomiono sobie, że konieczny porządek Rozumu, który teraz stał się po prostu rozumem, nie pokrywa się z istniejącym porządkiem rzeczywistości.

2)    teza o logicznej, tj. z istoty swej intelligibilnej naturze Bytu (pojęcie „doświadczenia” uległo desubstancjalizacji i w tym sensie również subiektywizacji, zamykając się w kręgu podmiotowych „wrażeń i postrzerzeń”.

Rozszczepieniu uległy kategorie doświadczenia i ładu przyrodzonego, gdyż pierwsza z nich doprowadzona do ostatecznej konsekwencji podważa drugą.

Okazało się, że porządek antyczny i porządek aksjologiczno-moralny są wyobrażeniami, wykraczającymi poza faktyczne i możliwe doświadczenie.

Wychodziło na to, jak się wydawało, że równoczesne spełnianie wymogów powszecliności, konieczności i przedmiotowej ważności przez wiedzę, w szczególności wiedzę naukową, nie jest teoretycznie możliwe.

Wraz z problematycznością nauki (nowożytnej) odsłaniała się problematyczność samej filozofii i jej podstawowych założeń, zakładających substancjalność myślenia i intelligibilność Bytu, scalających Byt i Myślenie.

Przedstawiony kryzys powstał na gruncie powszechnego, dotychczas traktowanego jako oczywiste, przeświadczenia, że poznanie ma charakter bierny, a miarą jego wartości jest stopień wierności, ścisłości i pełni, z jaką jest w stanie rozpoznać i odtworzyć zewnętrzny