a. Iex superior derogat legi inferiori - reguła kolizyjna porządku hierarchicznego, norma wyższego rzędu uchyla normę niższego rzędu
b. lex posterior derogat legi priori - reguła kolizyjna porządku czasowego, norma późniejsza uchyla wcześniejszą, gdy są tego samego rzędu
c. Iex specialis derogat legi generali - reguła kolizyjna porządku treściowego
Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali. - Reguła późniejsza nie uchyla wcześniejszego wyjątku.
Luki w prawie
System prawa powinien być zupełny i nie zawierać luk prawnych. Luka to taki brak regulacji, co do którego można stwierdzić, że nie jest on prze ustawodawcę zamierzony, czyli dla oceny, czy istnieje luka w prawie konieczna jest znajomość prawa pozytywnego preferencji aksjologicznych i zamierzonych celów ustawodawcy.
Luki w prawie
1. luki konstrukcyjne - swoista luka w prawie - ustawodawca nie zakończył procesu ustawodawczego mimo wcześniejszej zapowiedzi, odwołuje się do zarządzenia, które miało zostać wydane, a nie zostało
2. luka techniczna - pomimo zakończenia procesu legislacyjnego nie można ustalić norm regulujących określoną kwestię
3. luka aksjologiczna, czyli pozorna - ustawodawca musi jakiś stan rzeczy uregulować w ogóle lub w określony sposób, jeśli ma się kierować określonymi założeniami aksjologicznymi
Jednym ze sposobów usuwania luk w prawie jest analogia, czyli rozumowanie per analogia
- analogia z ustawy (analogia legis) - zastosowanie do nieuregulowanego stanu rzeczy normy podobnej do tego stanu
- analogia z prawa (analogia iuris) - wypełnienie luki na podstawie domniemanych preferencji aksjologicznych ustawodawcy (jest ryzykowna i w praktyce niemożliwa do stosowania)
Niedopuszczalne jest stosowanie analogii na niekorzyść obywatela.