99250

•    Czysta Forma nie wie nic o świecie zewnętrznym - hylemorficznym, gdyż skoro zgodnie z bierną

koncepcją poznania podmiot przystosowuje się do przedmiotu, odtwarzając jego właściwości, to myśląc o czymś gorszym, niestałym, to Czysta Forma uległaby podobnej degradacji. Nie wiedząc nic o świecie zewnętrznym nie może ona być również dla niego opatrznością.

•    Świat dzieli się na dwie sfery z Ziemią w środku: na sferę podksiężycową i na sferę

nad księżycową. O ile w sferze nadksiężycowej panuje pełna regularność, cykliczność i uporządkowanie, ruch kołowy, to w sferze podksiężycowej takiej regularności i porządku nie ma - np. mchy dzielą się na samorzutne i wymuszone. Samorzutne o takie mchy, które służą temu, aby każde ciało zajęło miejsce zgodne ze swą naturą, a mchy wymuszone są efektem kolizji różnych ciał.

W teorii poznania

Forma wyraża substancję, wartości ogólne natomiast materia jednostkowe.

•    Arystoteles wprowadza też pojęcie materii pierwszej, które oznacza nieokreśloność jaka

powstałaby po wyabstrahowaniu z rzeczy wszelkiej formy, czyli wszelkiej ograniczoności.

•    Wiedza pojęciowa o świecie jednostkowym - zmysłowym jest możliwa, ponieważ tkwi w

substancjach jednostkowych pierwiastek ogólny - forma. Ona jest przedmiotem pojęć i dzięki jej obecności w substancjach możemy mieć o nich wiedzę pojęciową.

•    Rozróżnia się poznanie i wiedzę zmysłową od rozumowych; poznanie rozumowe jest bardziej

wartościowe, ścisłe i ogólne, nie jest jednak treściowo niezależne od poznania zmysłowego.

•    Według Arystotelesa nie ma w umyśle niczego, czego by nie było najpierw w zmysłach. Rozum

abstrahuje cechy istotne i ogólne z materiału dostarczonego mu przez zmysły.

•    Wyjaśnienia kauzalne i teleologiczne nakładają się tu na siebie , skoro formy i Czysta Forma są

zarazem przyczynami i celami dynamiki substancji.

•    Niewątpliwy wydaje się związek logiki Arystotelesa z jego metafizyką (teoria bytu

rzeczywistego) świadczy o tym, np. sposób objaśniania prawomocności z zasady sprzeczności (Jest prawdziwa, gdyż nie może tak być, aby coś było i jednocześnie nie było). Konieczność istnienia pierwszej przyczyny objaśnia Arystoteles w ten sposób, że zakwestionowanie pierwszej zasady (początku rozumowania i dowodzenia) niszczyło by możliwość poznania naukowego. Musi ona istnieć, gdyż przy założeniu tożsamości zasad myślenia i bym, świat i np. ruch nie byłby wyjaśniony

•    Ze względu na właściwości sfery nadksiężycowej możliwy jest jej opis matematyczny. Dowodził

tego fakt istnienia astronomii. Problemem było natomiast, czy (Arystotelesowi wydawało się że tak nie jest) możliwy jest także matematyczny opis świata podksiężycowego, w którym nie ma regularności, ani homogeniczności przestrzeni.

•    Zdaniem Arystotelesa, możliwa jest jedynie jakościowa, a nie ilościowa, matematyczna teoria

wyjaśniania przyrody podksiężycowej. Metody podksiężycowego przyrodoznawstwa stworzono w XVII wieku. Być może przyczynił się do tego w jakimś stopniu autorytet Arystotelesa.

W teorii wartości:

• Zamiast przeciwstawności, akcent kładziony jest na hierarchię wartości - np. wartości rozumowe są wyższe, cielesne - niższe.

Akcent na zasadę złotego środka.