99545

Rząd Stanisława Mikołajczyka 1943-1944.

Po tragicznej śmierci Władysława Sikorskiego w katastrofie samolotowej 4 VII 1943 r. prezydent Raczkiewcz mianował Naczelnym Wodzem gen. Kazimierza Sosnowskiego, a premierem został 14 VII1943 r. ludowiec Stanisław Mikołajczyk.

Postulaty nowego szefa rządu:

1.    pogłębienie współpracy z aliantami zachodnimi

2.    podtrzymanie oferty federacji z Czechosłowacją

3.    rząd RP dąży do porozumienia i współpracy z ZSRR opartej na wzajemnym szacunku, poszanowaniu praw i interesów, rząd RP czekał na realizację deklaracji Stalina o stworzeniu „Polski silnej i niepodległej"

Przed konferancją w Teheranie Mikołajczyk wystosował memorandum do Roosevelta i Churchilla w celu przywrócenia stosunków polsko-radzieckich

Poparcie dla rządu RP w Londynie zamanifestowały stronnictwa: SN, SP, SL iPPS-\MiN ogłaszając 15 VIII1943 t Deklarację Porozumienia Politycznego

Mikołajczyk obstawał przy granicy polskiej zatwierdzonej traktatem ryskim, jednakże w wyniku braku jednoznacznego poparcia tej koncepcji przez aliantów zachodnich, rząd zmuszony został do kompromisu. W uchwale z 15 II 1944 odrzucono linię Curzona, proponowano tymczasową linię demarkacyjną na wschód od Wilna i Lwowa.

W maju 1944 r. Mikołajczyk został przyjęty w USA przez Roosevelta, w rzeczywistości spotkanie to było zupełnie bezowocne - Stalin odmówił przyjęcia Mikołajczyka (Rossevelt go oto prosił).

Rząd londyński 2 II 1944 r. ustalił podstawy realizacji nadrzędnego celu jakim było zorganizowanie powszechnego powstania przeciwko Niemcom (dywersyjna akcja „Burza") Po powstaniu PKWN 22 VII 1944 r. spowodowało powstanie dwuwładzy. Aby załagodzić stanowisko rządu w Londynie, Stalin zgodził się na przyjęcie Mikołajczyka w Moskwie. 24 VII Mikołajczyk złożył memorandum o uzurpatorskim charakterze PKWN na ręce Wielkiej Brytanii.

Znajdując się w sytuacji bez wyjścia (z jednej strony Niemcy z drugiej Armia Czerwona) rząd londyński poparł wybuch powstania warszawskiego. Szykując się do wizyty w Moskwie Mikołajczyk chciał mieć argument - zryw zbrojny sił niepodległościowych w kraju.

3 VIII 1944 r. podczas spotkania ze Stalinem wykazał reprezentatywność swojego rządu, zapowiedział wolne wybory i zmianę konstytucji, chciał porozumienia co do granic i regulacji stosunku Armii Czerwonej do powstających władz polskich. Stalin zażądał uznania linii Curzona i jako warunek porozumienia postawił porozumienie z PKWN. Jednakże rozmowy z PKWN 6-7 VIII 1944 r. zakończyły się fiaskiem.

Plan porozumienia z ZSRR opracowany przez rząd Mikołajczyka:

l. premier przybędzie do kraju i utworzy rząd złożony z 4 partii rządzących i PPR

2 zawrze umowę o współpracy z Arm ią Czerwoną

3.    miano przygotować układ z ZSRR o wzajemnej nieingerencji w sprawy wewnętrzne

4.    przewidywano włączenia Wilna i Lwowa

Druga wizyta Mikołajczyka w Moskwie 12 X 1944 - Anglia naciskała na uznanie Linii Curzona, ostatecznie Mikołajczyk zgodził się, jednak zakwestionował fakt iż miała ona być podstawą granicy oraz że rząd jedności narodowej ma powstać z porozumienia PKWN i rządu londyńskiego. Mikołajczyk zwrócił się jeszcze o pomoc do Rossevełta, jednak jej nie otrzymał. 22 XI 1944 Mikołajczyk zwołał posiedzenie Komitetu Koordynacyjnego czterech stronnictw rządowych. Komitet odrzucił dyktat aliantów wybierając negację faktów dokonanych. Mikołajczyk podał się do dymisji.