1947995944

definicji wszystkich tworzących ją pojęć. Pierre Bourdieu jako kapitał społeczny widzi zbiór rzeczywistych i potencjalnych zasobów, jakie związane są z posiadaniem trwałej sieci mniej lub bardziej zinstytucjonalizowanych związków wspartych na wzajemnej znajomości i uznaniu - lub inaczej mówiąc z członkostwem w grupie - która dostarcza każdemu ze swych członków wsparcia w postaci kapitału posiadanego przez kolektyw, wiarygodności, która daje im dostęp do kredytu w najszerszym sensie tego słowa. Kapitał społeczny według Bourdieu jest więc wartością wtedy, gdy przekłada się on na inne typy kapitału lub władzę. Inne znaczenie pojęciu temu nadał rozwijający myśl Bourdieu James Coleman, którego prace stały się inspiracją dla kluczowego w punktu widzenia opisu blogosfery podejścia Putnama. Robert Putnam, cytowany w pierwszym rozdziale pracy, kapitał społeczny widzi jako konglomerat pozytywnych społecznych zachowań, sieci i więzi przekładających się na zdolność wspólnoty do działania, samoorganizacji, czy to na płaszczyźnie społecznej, czy ekonomicznej. Kapitał ten posiada skłonność do multiplikacji w miarę narastania tworzących go interakcji i zaniku w przypadku ich osłabienia. Jak pisze Coleman Im częściej ludzie zwracają się do innych o pomoc, tym większy kapitał społeczny się wytwarza. (...) Więzy społeczne zanikają, jeśli nie są pielęgnowane.²³

Według definicji proponowanej przez Edwarda Shilsa społeczeństwo obywatelskie to rodzaj społeczeństwa posiadającego samoświadomość, która spełnia funkcję poznawczą i normatywną wobec instytucji i jest wytworem instytucji rządowych i prywatnych. Warunkiem jego istnienia jest pełnienie przez nie funkcji regulacyjnej wobec państwa i ekonomii.²⁴ Perez-Diaz przedstawia definicję szerszą, w której mieszczą się wszystkie instytucje państwa i gospodarki (pod warunkiem respektowania przez nie rządów prawa) i cała sfera publiczna, oraz definicję węższą, obejmującą instytucje społeczne, rynki i sferę publiczną, pozostające poza bezpośrednią kontrolą państwa.²⁵ Do potraktowania blogosfery jako instytucji społeczeństwa obywatelskiego najbardziej odpowiednie jest abstrakcyjne ujęcie Johna Keana, który rozumie społeczeństwo obywatelskie jako skupisko instytucji, których członkowie uczestniczą przede wszystkim w kompleksie pozapaństwowej aktywności - wytwórczości ekonomicznej i kulturalnej, życiu gospodarstw domowych i spontanicznych stowarzyszeniach - i którzy w ten sposób zachowują i przekształcają

²³    James S. Coleman, Foundations of Social Theory, Mass 1990, str.321

²⁴ Edward Shils, Co to jest społeczeństwo obywatelskie w K. Michalski (oprać.), Europa i społeczeństwo obywatelskie, Kraków, Warszawa 1994. str. 10

²⁵    Victor Perez-Diaz, Powrót społeczeństwa obywatelskiego w Hiszpanii, Kraków 1996, str. 70-72