118 EWELINA ŻYŻNIEWSKA-BANASZAK. HANNA MOSIEJCZUK. PAWEŁ CICHOCKI
wchodzą 3-4 osoby. Pobyt rozpoczyna się od przejścia przez śluzę do przedsionka, w którym panuje temperatura minus 10°C. Kolejnym etapem jest przejście do pomieszczenia
0 temp. -60°C. W trzeciej komorze jest najzimniej. Temperatura waha się w granicach od -110 do -130°C. W tym czasie terapeuta wykonujący zabieg powinien kontrolować samopoczucie przebywających w komorze. Na znak, że wszystko jest w porządku, osoby przebywające w pomieszczeniu unoszą kciuk w górę. Wewnątrz chodzi się w kółko, tupiąc nogami. Wykonuje się powolne i ostrożne ruchy ramion nie dotykając się nawzajem ani ścian komory. Intensywne ruchy, gimnastyka, nacieranie itp. są zabronione. Pierwszy zabieg nie może trwać dłużej niż 2 min. Kriokomorę opuszcza się tą samą drogą kolejno przez 2 przedsionki. Komora zaopatrzona jest w drzwi awaryjne na wypadek konieczności szybkiego jej opuszczenia. Komory' zaopatrzone są w system głośników z których podawane są komunikaty (np. o czasie przebywania) dla przebywających wewnątrz, a w przerwach rozbrzmiewa muzyka. W kolejnych dniach czas pobytu w kriokomorze stopniowo wydłuża się. Maksymalnie do 3 min. Zaleca się serię 10 zabiegów.
W komorze pacjent powinien spokojnie oddychać, wykonując wdech przez nos, a wydech ustami. Bardzo ważne jest tupanie nogami. Pacjenci w komorze pozostają cały czas w kontakcie wzrokowy m i głosowym z personelem obsługującym kriokomorę, aby' w; razie potrzeby można było przerwać zabieg. Kriokomora obsługiwana jest komputerowo, specjalny program cały czas mierzy temperaturę, czas trw ania zabiegu oraz ilość tlenu w komorze. Zawsze po skończonym zabiegu, po zmianie stroju na sportowy należy' wykonać zestaw ćwiczeń trwający ok. 20-30 min pod kierunkiem uprawnionych specjalistów.
Grota śnieżna to kabina wypełniona puszystym śniegiem z temperaturą wewnątrz do 15°C. Wizyta w grocie jest szczególnie polecana po korzystaniu z sauny czy łaźni. Radykalna zmiana temperatury wywołuje wiele korzystnych reakcji, takich jak intensywniejszy przepływ krwi
1 zmniejszenie napięcia mięśni. Podczas pobytu w grocie śnieżnej należy wykonywać energiczne ruchy ramion, marszu - nie pow inno się pozostawać w grocie śnieżnej w bezruchu.
Jedną z możliw ości korzystania w ośrodkach wellness z subteraneoterapii jest grota solna. W założeniach ma spełniać funkcje kuracji w komorach powyrobiskowych kopalni soli -jednak oddziaływanie grot solnych stoi pod znakiem zapytania ze względu na wątpliwą emisję jodków' w grotach. Niektóre groty mają działanie lecznicze, a niektóre spełniają w yłącznie funkcję relaksującą. Sól od lat jest w ykorzystywana w celach zdrowotnych, głów nie w leczeniu górny eh dróg oddechowych i astmy. Do niedawna jedynym miejscem w Polsce, gdzie stosowano jako leczenie w spomagające pobyt w' kopalni soli i oddychanie powietrzem nasyconym solą, była Wieliczka. W jaskiniach solnych sól znajduje się na ścianach i na podłodze. Powietrze natomiast jest stale nasycane aerozolem solnym o określonym stężeniu. Jeżeli w jaskini znajdują się tężnie i kaskady', które uzupełnia się solanką, można wdychać takie pierwiastki jak jod, brom, potas, sód, selen i cynk.
W grocie solnej temperatura powinna wynosić 18-22°C. Powietrze powinno być suche, bo wtedy mikrocząsteczki soli unoszą się i są od razu wdychane, wilgotność nie powinna być większa niż 60%. Dziś w każdym dużym mieście są groty solne. Parująca w jaskini sól jonizuje ujemnie pow ietrze i nasyca je biopierwiastkami, których stężenie jest kilkakrotnie większe niż nad morzem. Zaleca się korzystanie z tego typu grot, szczególnie w okresie przeziębień. W jaskini drogi oddechowe łatwiej oczyszczają się z wydzieliny i dlatego łatwiej się oddycha. Przeciww skazania do pobytu w takim miejscu to nadczynność tarczycy, choroby nowotworowe oraz klaustrofobia, gdyż w trakcie seansu grota jest szczelnie zamknięta.
Potrzeba utrzymania zdrowia stwarza obecnie w ielkie pole działań dla medycyny, fizjoterapii, odnowy' biologicznej, filozofii, psychologii i innych nauk, w których kręgu zainteresowania jest człowiek. W obecnej sytuacji organizacyjnej i finansowej służby zdrowia, uniemożliwiającej w wielu ośrodkach, zwłaszcza peryferyjnych realizację prewencji, należałoby zwrócić uwagę na rolę, jaką mogą odegrać ośrodki odnowy biologicznej. Wobec ekspansji nowych (lub wcześniej nieznanych) metod przywracania sil witalnych i utrzymywania się w dobrej kondycji psychicznej i fizycznej stajemy przed pytaniem o granice kompetencji. Ośrodki odnowy biologicznej stosują metody fizykalne pod egzotycznymi nazwami brzmiącymi zachęcająco, producenci sprzętu do odnowy biologicznej kierują się praw ami marketingu. Wobec tego nasuwa się pytanie, co jest fałszem, a co prawdą w przywracaniu zdrowia i młodości?
Sanus per aquam, salus per aąuam, sanitas per aquam. Współcześnie określane mianem SP. Leczniczy wpływ kąpieli wodnych na ustrój człowieka znany był w starożytnej Grecji jeszcze przed Hipokratesem, gdzie specjalny zakon eskulapów zakładał świątynie zdrow ia w pobliżu źródeł wód uznawanych za cudownie działające. Woda to źródło życia, symbol odnowienia i świeżości. Filozofia SPA nawią-zuje do kultury podróżowania do wód, kurortów, w których, dzięki znanym od dawna niezwykłym właściwościom wód, można odzyskać siły witalne, równowagę i spokój ducha. Rzymianie cenili sobie bardzo spotkania towarzyskie w łaźniach, a kobiety z bogatych rodów kąpały się w oślim mleku dla popraw ienia urody. W Europie pierwsze łaźnie parowe powstały ok. 1200 r. w Niemczech, gdzie stosowano dla zdrowia zimne kąpiele hartujące. Popularność zdobywały angielskie łaźnie, fińskie sauny i rosyjskie banie.
Programy' pielęgnacyjne proponowane w ośrodkach SPA mają na celu nawilżanie, odżywianie i ujędrnianie skóry' oraz oddziały wanie uspokajające lub podnoszące nastrój i pobudzające. Innym pożądany m aspektem pobytu w SPA jest poczucie przyjemnego bycia w centrum zainteresowania. Idea SPA łączy' rozmaite sposoby pielęgnacji poprzez wyrafinowane zabiegi, najczęściej oparte na terapiach wodnych i masażach. Woda jest wspaniałym środkiem oczyszczającym organizm, zarówno stosowana jako napój,