3784498797

18 Andrzej Jędruchniewicz

Monitorowanie coraz szerszych agregatów monetarnych nie rozwiązuje kłopotów związanych z pojawianiem się nowych substytutów pieniądza, gdyż²¹:

•    znaczna część zarówno depozytów bankowych, jak i innych instrumentów finansowych, pełni funkcję oszczędnościową, inwestycyjną, a nie transakcyjną. Ponieważ udział pieniądza transakcyjnego w pieniądzu ogółem może ulegać dużym i szybkim zmianom, sama wielkość szerokiego agregatu pieniężnego nie mówi nic na temat planowanych przez podmioty niefinansowe wydatków. Należałoby skonstruować indeksowe miary pieniądza, które uwzględniają fakt, że różne aktywa finansowe są pieniądzem w różnym stopniu. Należy pamiętać o trudnościach technicznych,

•    rozwój rynków finansowych umożliwił rozpowszechnienie się pochodnych instrumentów pozabilansowych, mogących jednak pełnić funkcję instrumentów rynku pieniężnego lub kapitałowego. Nie są one, lub tylko częściowo, ujmowane w bilansach banków, jednak mogą pełnić funkcję depozytu bankowego. Oznacza to, że informacje dotyczące kształtowania się agregatów pieniężnych, oparte na danych statystyk monetarnych, nie mogą stanowić miarodajnego źródła informacji o faktycznej pozycji płynnościowej sektora niefinansowego. Argumentację wzmacnia możliwość generowania dodatkowego pieniądza przez gospodarkę.

Ważnym kryterium wyboru celów pośrednich, zaproponowanym przez W Poola, jest rodzaj szoków występujących w gospodarce²². Bank centralny wykorzystuje podaż pieniądza do przywrócenia wyjściowego stanu, gdy występują zaburzenia (zob. tabela l)²³:

•    szok popytowy polega na nieoczekiwanych zmianach w popycie globalnym. Wzrostowi realnego PKB towarzyszy wzrost cen. Prowadzi to do zwiększenia popytu na pieniądz w ujęciu nominalnym i co za tym idzie, wzrostu nominalnej stopy procentowej. Rośnie także podaż pieniądza. Wykorzystanie stóp procentowych w celu przywrócenia równowagi nie jest wówczas możliwe. W takich warunkach odpowiednim działaniem jest zmniejszenie podaży pieniądza do pierwotnego poziomu. Pojawi się wtedy dodatkowa presja na wzrost stóp procentowych, co zahamuje popyt i doprowadzi do zmniejszenia nominalnego PKB. W krótkim okresie pożądany jest także cel operacyjny, pozwalający na lepszą kontrolę pieniądza ogółem. Jest nim utrzymanie bazy monetarnej na wyjściowym poziomie,

²¹    E Szpunar, Polityka..., op. cit., s. 173-176.

22    w. Pool, Optimal Choice of Monetary Policy Instruments in Simple Stochastic Macro Model, „Quarterly Journal of Economics”, May 1970.

²³    E Szpunar, Cele..., op. cit.