• Perfekcjonista - zwraca uwagę na szczegóły, jest bardzo dokładny i drobiazgowy, chce jak najlepiej wypełnić swój obowiązek, lubi porządek, często pracuje w napięciu.
• Człowiek kontaktów - szuka kontaktów z innymi oraz źródeł rozwiązania problemu, jest bardzo komunikatywny, najbardziej angażuje się na początku pracy w grupie.
• Człowiek grupy - empatyczny, dba o atmosferę w grupie, wrażliwy na zachowanie innych, nie potrafi jednak kierować grupą.
• Praktyczny organizator - chce zrealizować cele, jest dobrym organizatorem, generuje zmiany, może być jednak sceptyczny w odniesieniu do różnych pomysłów.
Osoba pełniąca funkcję lidera, kierując grupą, posługuje się odpowiednim stylem kierowania. Jakie znamy style kierowania grupą? Przedstawia je tabela poniżej.
Tabela 3. Style kierowania grupą
Styl demokratyczny |
Styl liberalny |
Styl autokratyczny |
Nazywany nagradzającym, gdyż lider częściej korzy sta z możliwości przy znawania nagród członkom grupy niż z możliwości ukarania ich. |
Członkowie grupy nie są oceniani, chyba że sobie tego życzą. |
Członkowie grupy są częściej karani niż nagradzani. |
Lider pracuje nad rozwiązaniem wspólnie z grupą. |
Lider nie uczestniczy w pracy grupy. |
Lider rozporządza pracą innych, rozdziela zadania, generuje polecenia, nie uczestniczy. |
Lider pozwala grupie na współudział w ważnych dla grupy decyzjach. |
Lider nie kienije pracą, pozostaw ia członkom grupy wolną rękę. |
óder podejmuje ważne decyzje, decyduje o pracy grupy. |
Lider jest autorytetem, nie tylko ze względu na funkcję, ale także na predyspozycje osobowe. |
Grupa może wyłonić spośród swoich członków osobę, która będzie faktycznie kierowała pracą. |
Decyzje lidera nie podlegają dyskusji. |
Lider pracuje nad znalezieniem alternaty wnego rozwiązania danego problemu. |
Lider nie kontroluje grupy, nie zna trudności dotyczących rozwiązania zadania ani stopni dochodzenia do rozwiązania. |
Lider nie jest zainteresowany sposobami osiągnięcia przez grupę wyznaczonych przez niego celów. |
Grupa jest związana z liderem i bardziej spójna. |
Grupa nie jest związana z liderem. |
Członkowie grupy reagują zachowaniem apatycznym lub agresywnym. |
Relacje w grupie są poprawne, przyjazne, członkowie mają wysoką (wewnętrzną) motywację do działania. |
Grupa może nie mieć odpowiedniej motywacji, może to wpłynąć negatywnie na jakość wykonywanej pracy. |
Grupa ma jedynie motywację zewnętrzną, może to sprzyjać nastawieniu na ilość, nie jakość pracy. |
Źródło: Terelak J.F., Psychologia organizacji i zarządzania, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2005.
Znajomość stylów kierowania grupą pozwoli nauczycielom tak zarządzać pracą w klasie, aby zwiększać motywację uczniów do nauki, ale także aby dbać o prawidłowe relacje w klasie i relacje nauczyciel-uczniowie. Z zestawienia w tabelce widać, że najlepszy styl zarządzania to styl demokratyczny14.
l4Por. Terelak J.F., Psychologia organizacji i zarządzania. Wydawnictwo Difin, Warszawa 2005.
15