3784503487

Rozdział I

Charakterystyka podstawowych pojęć prawnych

1.1    Wprowadzenie

Nikotynizm jest zjawiskiem dotyczącym praw zarówno jednostki, jak i całego społeczeństwa. Pojęcie interesu społecznego jest nie tylko sumą interesów poszczególnych jednostek wchodzących w skład zbiorowości. Zdrowie osoby palącej nie jest wyłącznie jej prywatną sprawą¹. Jednostka jest częścią społeczeństwa, a stan jej zdrowia ma wpływ na jakość wykonywanej przez nią pracy, a przez to pracy zespołów, do jakich ta jednostka należy. Prawo administracyjne, regulując stosunki obywatel - państwo, powinno brać pod uwagę dobro ogółu, którego przecież jednostka jest częścią.

1.2    Pojęcie nikotynizmu

Nikotynizm, czyli nałóg tytoniowy, jest to uzależnienie² od używania wyrobów tytoniowych. Od dawna wiadomo, że nikotynizm negatywnie wpływa na zdrowie człowieka, a patrząc ogólniej, na rozwój społeczeństwa. Nikotynizm jest uznawany za epidemię, jest jednym z największych zagrożeń zdrowotnych społeczeństw. Oprócz pojęcia nikotynizmu, warto zwrócić uwagę na to, że doktryna i ustawy definiują pojęcia związane z pojęciem nikotynizmu, takie jak tytoń czy wyroby tytoniowe.

Nikotyna, NC5H4-C4H7N-CH3, 1-metylo-2-(p-pirydylo)-pirolidyna, alkaloid występujący w liściach i korzeniach tytoniu. Ciecz o temperaturze wrzenia 246°C, rozpuszczalna w wodzie i w alkoholu, wykazująca aktywność optyczną (lewoskrętna), na powietrzu brunatniejąca. Stosowana w medycynie, garbarstwie oraz jako składnik preparatów owadobójczych. Nikotyna działa najpierw pobudzająco, a następnie porażająco na połączenia w zwojach nerwowych, zwłaszcza autonomiczny układ nerwowy. Poraża też nerwowe zakończenia ruchowe i ośrodki (depresja ośrodkowa) rdzenia przedłużonego. Śmierć przy zatruciu następuje wskutek porażenia oddechu (depresja oddechowa). Dawka śmiertelna od 50 mg, co odpowiada 2-3 papierosom przyjętym doustnie. Objawami zatrucia są: nudności, ślinotok, wymioty, drżenie kończyn, bladość skóry, poty, biegunka, kolka jelitowa, drgawki lub kurcze mięśniowe, zaburzenia wzroku, początkowo zwolnienie, potem przyspieszenie tętna, zaburzenia świadomości, następnie utrata przytomności, zapaść, porażenie oddechu.

Tytoń przemysłowy są to gotowe do produkcji wyrobów tytoniowych wysuszone liście tytoniu szlachetnego lub (rzadziej) machorki po przejściu przez proces fermentacji i maturacji (dojrzewania). Tabaka jest to sproszkowany tytoń (zwykle z odmiany Kentucky lub z machorki), przeznaczony do wciągania przez nos. Wywołuje kichanie. Jest to również dawna nazwa tytoniu fajkowego.

W prawie polskim podobne definicje dotyczące produktów tytoniowych znajdziemy w ustawie z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania

6

1

   J. Milanowski: Szkodliwe działanie palenia tytoniu - wprowadzenie, [w:] Palenie tytoniu a zdrowie, Lublin 1995, str. 7.

2

   Nałóg zwykle rozumiany jest jako niemożność powstrzymania się od jakiegoś zachowania, pojęcie uzależnienia wskazuje na fizjologiczne czy psychologiczne źródła nałogu.