4087490759

doskonałych, do coraz bardziej złożonych, skomplikowanych. Można wtedy mówić o progresywnym charakterze rozwoju.

Dialektyczna teoria rozwoju podkreśla, że rozwój dziecka jest uwarunkowany przez cztery grupy czynników, które oddziaływają na dziecko we wzajemnych powiązaniach i współzależnościach.

Należą do nich:

1.    Wyposażenie biologiczne, z którym dziecko przychodzi na świat (zarówno przekazywane genetycznie, jak i wrodzone cechy indywidualne - będące podłożem, na którym formować się będą funkcje psychiczne i fizyczne).

2.    Własna aktywność dziecka, która jest uwarunkowana przez czynniki biologiczne, takie jak typ układu nerwowego czy stan fizyczny dziecka.

3.    Środowisko rozumiane w szerokim znaczeniu jako cały świat, który otacza dziecko.

4.    Wychowanie i nauczanie jako dwa niezbędne procesy rozpoczynające się w momencie urodzenia dziecka.²⁴

Wszystkie wyżej wymienione czynniki warunkują rozwój każdego dziecka, jednakże należy podkreślić, że każde dziecko jest odrębną i niepowtarzalną indywidualności, która rozwija się we własnym tempie. W wieku przedszkolnym, trwającym między 3 a 7 rokiem życia, zachodzą w psychice dziecka zmiany typowe i charakterystyczne wyłącznie dla wieku

Yadeinecum nauczyciela sześciolatków. Warszawa 1977, str. 16 - 17.