5027719692

1991 roku parlament w Kiszyniowie przyjął Deklarację niepodległości, którą Rumunia uznała jeszcze tego samego dnia.

Festiwal rumuńskiego odrodzenia narodowego w Mołdawii wzbudził zdecydowany opór przedstawicieli rosyjskojęzycznych mniejszości zamieszkujących Mołdawię, którzy obawiali się marginalizacji (ze względu na nieznajomość języka rumuńskiego) oraz możliwego połączenia republiki z sąsiednią Rumunią. Opór ten nabrał szczególnej intensywności w Gagauzji oraz Naddniestrzu będących rejonami z przewagą ludności rosyjskojęzycz-nej. 19 sierpnia 1990 roku posłuszeństwo wypowiedziała Kiszyniowowi położona na południu kraju Gagauzja, a 2 września 1990 roku - Naddniestrze. Regiony te ogłosiły się niezależnymi od Mołdawii republikami radzieckimi w składzie ZSRR. Secesja obu regionów, a szczególnie wysoko uprzemysłowionego i leżącego na strategicznych szlakach handlowych i komunikacyjnych Naddniestrza, sprowokowała reakcję Kiszyniowa. W marcu 1992 roku rozpoczęły się poprzedzone drobnymi potyczkami regularne działania zbrojne między siłami mołdawskimi a naddniestrzańskimi ochotnikami, wspieranymi przez stacjonujące w regionie wojska rosyjskie. Pięciomiesięczne walki, które pochłonęły życie co najmniej 650 osób po obu stronach, przyniosły porażkę siłom rządowym. 18 lipca 1992 roku wprowadzono zawieszenie broni, a 21 lipca w Moskwie prezydent Mołdawii, Mircea Snegur podpisał z prezydentem Rosji Borysem Jelcynem porozumienie kończące konflikt²⁴. Tym samym Mołdawia de facto utraciła kontrolę nad terytoriami położonymi na lewym brzegu Dniestru oraz prawobrzeżnym miastem Ben-dery (rum. Tighina).

PRACE OSW 09/2015

Po 1992 roku prorumuński entuzjazm społeczeństwa Mołdawii zaczął szybko wygasać, czego potwierdzeniem były przedterminowe wybory parlamentarne przeprowadzone w lutym 1994 roku. W ich wyniku Front Ludowy zdobył zaledwie 7,5% głosów, zaś kontrolę nad izbą przejęła niechętna zjednoczeniu i hołdująca idei mołdawianistycznej Partia Demokratyczno-Agrarna, zdobywając 43% głosów. Po sformowaniu nowego rządu stosunki z Rumunią zaczęły się ochładzać. Wydarzeniem przełomowym było zorganizowanie 6 marca 1994 roku na wniosek prezydenta Mircei Snegura referendum, w którym obywatele mogli wypowiedzieć się na temat zachowania niepodległości przez nowo powstałą Republikę Mołdawską (a więc pośrednio zadeklarować przychylność wobec

²⁴ Szeroki i obiektywny opis początków separatyzmu naddniestrzańskiego i gagauskiego oraz samych walk zob.: J. Solak, Mołdawia, op. cit.

17