7125411686

wad tarczą ścierną. Próbki z nicformowanycb materiałów, takich jak plastyczne materiały ogniotrwałe, masy do ubijania, ogniotrwałe cementy i betony należy formować i wypalać w sposób odpowiadający tym materiałom oraz warunkom ich stosowania i dopiero po wypaleniu wycinać stożki.

Próbki z surowców ogniotrwałych oraz z takich wyrobów formowanych i materiałów nieformo-wanych, z których nie mogą być one wycięte należy po rozdrobnieniu ich do ziarn poniżej 180 pm uformować w stożki. Natomiast norma PN podaje przygotowanie próbek (stożków) tylko poprzez formowanie, po rozdrobnieniu materiału do ziarn poniżej 0,2 mm,

-    wg normy ISO ustawianie stożków na podstawce powinno być takie, aby pochylały się one na zewnątrz podstawki, a wg normy PN

tak, aby pochylały się do .środka podstawki,

-    wg normy ISO wolniejsze nagrzewanie próbek tj. z postępem 2,5°C/min, należy rozpocząć od temperatury ok. 200°C niższej od spodziewanej temperatury pochylenia się badanego stożka, a wg normy PN od temperatury 100-1500°C niższej od temperatury stożka pirometrycznego.

Dostosowanie pomiarów ogniotrwałości zwykłej do wymagań normy ISO wymaga przede wszystkim posiadania pieca umożliwiającego utrzymanie w nim atmosfery utleniającej.

Oznaczanie ogniotrwałości pod obciążeniem

A.    Wyroby ogniotrwałe - Oznaczanie ogniotrwałości pod obciążeniem (różnicowo - temperatura wzrastająca). Norma międzynarodowa

ISO 1983:1989.

B.    Materiały ogniotrwałe - Oznaczanie ogniotrwałości pod obciążeniem PN-69/H-04178.

Obydwie normy podają taką samą zasadę metody pomiaru, tj. próbkę znajdującą się pod stałym obciążeniem poddaje się wzrastającej temperaturze i mierzy temperatury określonych wielkości odkształceń.

Aparatura i warunki pomiaru w obydwu normach różnią się w sposób zasadniczy, co powoduje otrzymywanie nieporównywalnych wyników.

Różnice zawarte w normie ISO w stosunku do normy PN są następujące:

-    odkształcenie przenosi się systemem różnicowym (eliminacja rozszerzalności aparatury) a nie przez stempel nakładający na próbkę obciążenie,

-    w piecu panuje atmosfera powietrza, a nie redukcyjna,

-    temperatury próbki mierzy się tcrmoclcmen-tem, którego spoina znajduje się w środku badanej próbki, a nie pirometrem mierzącym zewnętrzną temperaturę próbki,

-    jako wyniki podaje się temperatury odkształceń o 0,5%, 1%, 2%, 5%, a nie 0,6%, 4%, 20%, 40% zgniecenia.

Oznaczenie ogniotrwałości pod obciążeniem zgodnie z normą ISO wymaga specjalnej aparatury (takiej jak do oznaczania pełzania przy ściskaniu).

Oznaczanie wtórnej liniowej skurczliwoŚci lub rozszerzalności

A.    Zwarte kształtki ogniotrwałe - Oznaczenie trwałych zmian wymiarów przy ogrzewaniu. Norma międzynarodowa ISO 2478.

Wydanie drugie 1987-11-02.

B.    Materiały ogniotrwałe - Oznaczanie wtórnej liniowej skurczliwości lub rozszerzalności. Metoda objętościowa PN-84/H-04180.

Podane wyżej normy różnią się nazewnictwem, ale dotyczą oznaczania tej samej właściwości, co wynika z podanych w nich definicji. Norma ISO podaje dwie metody oznaczania trwałych zmian wymiarów zwartych kształtek ogniotrwałych:

Metodę liniową - pomiar długości przy pomocy specjalnego urządzenia pomiarowego i metodę objętościową. Natomiast norma PN podaje tylko metodę objętościową.

Zasada pomiaru metodą objętościową w obydwu normach jest taka sama. Objętość badanych próbek przed i po ogrzewaniu oznacza się na drodze hydrostatycznego ważenia. Różnice pomiędzy tymi normami są następujące:

-    z kształtki przygotowywuje się jedną próbkę w postaci prostopadłościanu o wymiarach 50 x 50 x 60 t mm lub walca o średnicy 50 mm i długości 60 t 2 mm, a nie dwie próbki o wymiarach: przekroju minimalnym 30 x 30 mm i wysokości minimalnej 60 mm,

-    podaje w dokładny sposób umieszczenie próbki w piecu (próbkę ustawia się na powierzchni 50 x 50 mm w przypadku próbek prostokątnych, a w przypadku walców na podstawce); odległość pomiędzy próbkami musi wynosić co najmniej 50 mm, a pomiędzy ścianą a próbką co najmniej 70 mm. Próbki muszą być postawione w piecu na cegłach o grubości 30-65 mm z tego samego materiału co badana próbka, leżących na dwu pod-

58