plik


ÿþMUTACJA - zmiana dziedziczna powstajca nagle, skokowo wskutek: Zmiany genu w nowy jego allel (mutacja genowa lub punktowa) Zmiany struktury chromosomu (mutacja chromosomowa strukturalna) Zmiany ilo[ci chromosomów ( mutacja liczby chromosomów) Przyczyny mutacji: BBdy w replikacji DNA- s zródBem mutacji punktowych Mutageny Jak powstaj mutacje? W sposób spontaniczny  np. w wyniku niedopasowania nukleotydów podczas replikacji W wyniku indukcji mutagenem (mutagen oddziaBuje z DNA rodzicielskim wywoBujc zmian struktury, która wpBywa na wBa[ciwo[ci komplementarnego wizania zmienionego nukleotydu) Czynniki mutagenne Fizyczne Promieniowanie nadfioletowe (UV)- o dBugo[ci 260 nm powoduje dimeryzacj zasad pirymidynowych Promieniowanie jonizujce  mo|e powodowa insercje, delecje, mutacje punktowe CiepBo  stymuluje cicie wizania ²-N-glikozydowego pomidzy zasad azotow a cukrowym skBadnikiem nukleotydu Chemiczne Analogi zasad- s to zasady purynowe i pirymidynowe na tyle podobne do normalnych, |e s wBczane do nukleotydów podczas ich syntezy. Powoduj mutacje punktowe Czynniki alkilujce- powoduj mutacje punktowe. Czynniki deaminujce- powoduj mutacje punktowe. Czynniki interkalujce  powoduj mutacje typu insercja (np. bromek etydyny). Czsteczki wsuwaj si pomidzy pary zasad w podwójnej helisie, powoduj rozsunicie si helisy. Jak dziaBaj mutageny? Jak analogi zasad  s mylnie wykorzystywane jako substraty podczas syntezy nowego DNA w wideBkach replikacyjnych Reaguj bezpo[rednio z DNA wywoBujc zmiany strukturalne, które prowadz do bBdnego kopiowania nici matrycowej podczas replikacji DNA Mog dziaBa na DNA po[rednio powodujc wytwarzanie w komórce zwizków chemicznych takich jak nadtlenki, które maj bezpo[rednie dziaBanie mutagenne Mutacje spontaniczne Mutacja mo|e powsta w dowolnym genie zarówno w komórce somatycznej jak i pBciowej Mutacje powstajce w komórce somatycznej mog doprowadzi do powstania osobnika o strukturze genetycznej mozaikowej zBo|onego z komórek o ró|nym skBadzie genetycznym 1 Wikszo[ mutacji somatycznych ginie wraz ze [mierci osobnika i nie zostaje przekazana dalszym pokoleniom Prawdopodobienstwo wystpienia mutacji w organizmie wielokomórkowym wzrasta wraz z ilosci podziaBów komórkowych Podwy|szona temperatura zwBaszcza gwaBtowne jej zmiany zwikszaj czsto[ mutacji Powstajce w czasie mutacji alelle czsto s letalne lub obni|aj |ywotno[ albo zdolno[ci rozrodcze Rodzaje mutacji: Mutacje genowe (punktowe) Mutacje chromosomowe strukturalne Mutacje chromosomowe liczbowe 1). Mutacje genowe - zmiana sekwencji nukleotydowej genu odrbna od sekwencji nukleotydowej DNA genu uznanego za wzorcowy (standardowy) Tranzycja  zmiana jednej zasady purynowej na drug zasad purynow lub zamiana zasady pirymidynowej na inn pirymidyn Transwersja  zamiana zasady pirymidynowej na purynow lub purynowej na pirymidynow Delecja  wypadnicie pojedynczej lub wikszej ilo[ci par nukleotydów Insercja- wstawienie pojedynczej lub wikszej ilo[ci par nukleotydów do DNA danego genu 2). Mutacje chromosomowe strukturalne: " DEFICJENCJA - polega na ubytku cz[ci chromosomu wraz z zawartymi w nim genami. Powstajce w wyniku pknicia nowe koDce chromosomów wykazuj tendencj do Bczenia si ze sob. W organizmach haploidalnych czy te| w stanie homozygotycznym w organizmach diploidalnych mutacje tego typu s zwykle letalne. Jest przyczyn np. nowotworu oczu retinoblastoma. " DUPLIKACJA - do chromosomu zostaje doBczony odcinek z homologicznego chromosomu. Ten sam odcinek w chromosomie wystpuje dwukrotnie. o Do duplikacji dochodzi w niesymetrycznym crossing-over o Duplikacje mog wystpowa zarówno w stanie homozygotycznym jak i heterozygotycznym nie wywoBujc efektów letalnych o Mo|e powstawa na skutek zaburzeD w podziaBach mitotycznych lub mejotycznych o Mo|e wystpowa jako powtórzenie tych samych genów obok siebie w tym samym chromosomie czy te| w innym miejscu tego samego lub innego niehomologicznego chromosomu o Stanowi gBówny czynnik ewolucyjny o PrzykBadem jest mutacja typu Bar u muszki owocowej, której skutkiem jest zmniejszenie ilo[ci ommatidiów w oczach. " INWERSJA - powstaje gdy chromosom pknie w dwóch miejscach i odcinek pomidzy pkniciami zostanie poBczony na nowo, ale po odwróceniu o 180 stopni o Inwersja pericentryczna  gdy inwersja obejmuje centromer 2 o Inwersja paracentryczna- nie obejmuje centromeru " Genetycznym skutkiem inwersji w stanie heterozygotycznym jest znoszenie skutków crossing-over (supresja) w odcinku chromosomu objtym inwersj. Geny znajdujce si w odcinku inwertowanym nie wykazuj w ogóle rekombinacji z alellami w drugim chromosomie homologicznym o standartowym ukBadzie genów " TRANSLOKACJE - do chromosomu zostaje doBczony odcinek z innego chromosomu niehomologicznego o Translokacja wzajemna- wymiana odcinków midzy 2 chromosomami o Translokacja niewzajemna (wewntrzchromosomowa) 3). Mutacje chromosomowe liczbowe Aneuploidy  organizmy, które maj jeden chromosom za du|o lub za maBo Monosomia (2n-1)  jeden z chromosomów wystpuje w ilo[ci pojedynczej, inne w podwójnej. Mutacja tego typu wystpuje rzadko i jest letalna " Je[li pojedynczy chromosom ulegnie eliminacji w trakcie podziaBu mitotycznego wówczas powstaj osobniki mozaikowe majce tkanki 2n oraz 2n-1 (zespóB Turnera) Trisomia (2n+1)  jeden z chromosomów wystpuje w liczbie potrójnej, pozostaBe w podwójnej " Powstaj najcz[ciej w wyniku nondysjunkcji jednego z biwalentów i poBczenia si gamet majcych n chromosomów i n+1 chromosomów Nondysjunkcja  nierozej[cie si chromosomów 1 pary podczas pierwszego lub drugiego podziaBu mejotycznego Euploidy  maj zwielokrotniony caBy podstawowy zespóB chromosomów 3 Przyczyny powstawania euploidów Endomitoza  replikacja chromosomów bez podziaBu jdra i komórki Indukcja kolchicyn  dezorganizacja wrzeciona podziaBowego prowadzi do tego, |e niemo|liwy staje si rozdziaB zreplikowanych chromosomów Zaburzenia w podziaBach mejotycznych Euploidy dzielimy na: Autopoliploidy  maja zwielokrotniony ten sam (swój) zestaw chromosomów Autotriploidy  maj 3 homologiczne zespoBy chromosomów. Otrzymuje si je przez krzy|owanie diploidów z tetrapliodami. S sterylne. PrzykBadem s buraki cukrowe z wiksz zawarto[ci cukru. Autotetraploidy  powstaj przez podwojenie liczby chromosomów u osobnika diploidalnego. Charakteryzuj si zwikszonymi rozmiarami komórek i obni|on pBodno[ci. Allopoliploidy  poliploidy majce 2 lub wicej niehomologicznych, diploidalnych zespoBów chromosomów. Powstaj zwykle na skutek podwojenia liczby chromosomów w mieszaDcach midzy gatunkami o niehomologicznych chromosomach. Amfiploid  osobnik powstaBy z poBczenia diploidalnych zespoBów dwóch, a nawet wicej gatunków Efekty mutacji na poziomie genomu Powstanie zmiany synonimicznej  gdy nowy kodon odpowiada temu samemu aminokwasowi co kodon niezmutowany. Jest to mutacja cicha, poniewa| nie wpBywa na funkcj genomu. Powstanie zmiany niesynonimicznej (mutacja zmiany sensu)  gdy w wyniku mutacji kodon zostanie zmieniony w taki sposób, |e odpowiada on innemu aminokwasowi . BiaBko kodowane przez zmutowany gen bdzie miaBo jeden aminokwas inny. Zamiana kodonu kodujcego na terminacyjny (mutacja typu nonsens)  powstaje skrócone biaBko, które zwykle nie speBnia swojej funkcji Ominicie kodonu terminacyjnego  biaBko jest wydBu|one o nastpne aminokwasy na koDcu C. Zmiany fazy odczytu (mutacja zmiany fazy odczytu) - na skutek delecji lub insercji pary lub wikszej ilo[ci par nukleotydów nastpuje poczwszy od miejsca mutacji niezgodne z pierwotn faz odczytywanie kodonów w procesie translacji. Powstajcy polipeptyd posiada od miejsca mutacji do koDca COOH niewBa[ciwie wBczone aminokwasy Naprawa DNA Systemy naprawy DNA: Systemy naprawy bezpo[redniej  wypeBniaj pknicia i koryguj niektóre rodzaje modyfikacji nukleotydów Naprawa z wycinaniem zasad- obejmuje usuniecie uszkodzonej zasady azotowej, wycicie krótkiego fragmentu wokóB powstajcego miejsca AP i ponown syntez z udziaBem polimerazy DNA Naprawa z wycinaniem nukleotydów  przebiega podobnie jak poprzednia , lecz jest poprzedzona usuniciem uszkodzonej zasady i mo|e dziaBa na bardziej uszkodzone obszary 4 Naprawa niedopasowanych nukleotydów- poprawia bBdy replikacji, równie| przez wycicie fragmentu jednoniciowego DNA zawierajcego niewBa[ciwy nukleotyd i wypeBnienie powstaBej luki Naprawa rekombinacyjna- jest wykorzystywana do naprawy dwuniciowych przerw w DNA 5

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
BIOLOGIA mutacje, klonowanie, rośliny i zwierzęta transgeniczne
MUTACJA
MUTACJA PUNKTOWA
MUTACJA CHROMOSOMOWA
Biologia Mutacje
WPLYW MUTACJI NA PROCESY
mutacje zalozycielskie
MUTACJA GENOWA
konspekt genom mutacje DNA
Mutacje i mechanizmy naprawy DNA
mutacje wyk5
MUTACJE
15 Mnogie mutacje przeszkoda dla darwinizmu (2009)
Typy mutacji genetyka populacyjna

więcej podobnych podstron