plik


ÿþMateriaBy do terminologii wizb dachowych - podstawowe pojcia, cz. 2 Miecze A Aata Poziomy element o niewielkim przekroju poprzecznym uBo|ony prostopadle do krokwi (bezpo[rednio na krokwiach lub przybity do deskowania). Tworzy ruszt dla pokrycia dachowego. Aaty stosuje si m.in. pod pokrycia z blachy, gontu, dachówki czy Bupka. M Miecz Krótki element Bczcy si zazwyczaj z dwoma innymi (z reguBy z pionowym i poziomym) na nakBadk lub czopy, ustawiony do nich sko[nie, w ramach (np. stolcowych) czsto pod ktem zbli|onym do 45 stopni. PeBni rol usztywniajc, a tak|e skracajc rozpito[ci konstrukcyjne. W dawnych wizbach zdarzaj si miecze podobne do zastrzaBów, tzn. do[ dBugie, ale bywaj te| krótkie Bczce wicej ni| dwa elementy. Odmian tego elementu stanowi miecz stopowy  sko[ny element Bczcy krokiew lub sBup z belk wizarow. N Namurnica Namurnica, in. murBata. Krawdziak le|cy bezpo[rednio na koronie muru, stanowicy podstaw oparcia wizarów wizby lub belek stropowych. Namurnice bywaj pojedyncze i podwójne. O Oczep Ostatni najwy|szy element drewnianej konstrukcji [ciany (lub jej kondygnacji), na którym mo|e by oparta konstrukcja wizara oraz belki stropowe. PeBni dla wizby funkcj analogiczn jak namurnica w konstrukcji murowanej. Zobacz - www.krokiew.republika.pl , http://www.lech-bud.org Odwizanie wizby Zestawienie i dopasowanie (docicie) wszystkich elementów wizby na ziemi wraz z wykonaniem zBcz i ich oznakowaniem. Stosowane w starszych i bardziej skomplikowanych wizbach, obecnie najcz[ciej pomijane w procesie wykonawczym przy prostych konstrukcjach. P PBatew Element poziomy konstrukcji wizby, przenoszcy obci|enie oraz st|ajcy konstrukcj w ukBadzie podBu|nym. PBatew zwykle oparta jest na stolcach (sBupach stolcowych), tworzc bezpo[rednio podstaw dla krokwi lub jtek, rzadziej dla kolejnych sBupów. Razem ze sBupami stolcowymi tworzy konstrukcj ramy stolcowej. Wystpuj: pBatew kalenicowa  pBatew podpierajc krokwie w kalenicy; pBatew poBaciowa  pBatew wspierajc krokwie lub jtki w pewnym oddaleniu od kalenicy i okapu, (najcz[ciej w poBowie poBaci dachu); pBatew stopowa  pBatew najni|sza w konstrukcji ramy ze stolcem le|cym, spoczywajca na belce wizarowej lub belkach stropowych, w niektórych przypadkach jej rol peBni oczep. Wspiera stolec le|cy i niekiedy krokwie w ich dolnej cz[ci. PBatew, rygiel, stolce i zastrzaBy Poduszka Krótka belka poBo|ona na belce stropowej lub wizarowej stanowica podstaw pod sBup (lub kilka sBupów). DBu|sza poduszka, na której znajduje si kilka sBupów staje si podwalin. Podwalina W konstrukcji wizb dachowych podBu|ny element spoczywajcy na belkach wizarowych (stropowych) i stanowicy podparcie dla sBupów ramy storczykowej lub stolcowej. W wizbach ze stolcem le|cym jest to|sama z pBatwi stopow. PoBczenie ciesielskie Sposób poBczenia drewnianych elementów wizby dachowej majcy za zadanie przenie[ wystpujce siBy. Rozró|nia si kilka podstawowych rodzajów poBczeD, gBównie na nakBadk i na czop o zró|nicowanych rozwizaniach. W poBczeniach ciesielskich wystpuj Bczniki w postaci koBków, czsto wykonane z twardych gatunków drewna. PoBczenie ciesielskie Przypustnica Element dodany do krokwi przy okapie, majcy na celu zmniejszenie kta nachylenia poBaci dachu lub przedBu|enie okapu (a czsto jedno i drugie). Pozwala równie| na osadzenie krokwi w wikszej odlegBo[ci od koDca belki wizarowej. Przypustnic stosuje si równie| w celu zabezpieczenia poBczenia krokwi i belki wizarowej przed zamakaniem. Trójktne nadbitki na krokwie zwane s konikami. Przypustnica R Rama wzdBu|na Konstrukcja usztywniajca wizary na osi wzdBu|nej budynku, Bczca elementy pionowe za pomoc rygli, zastrzaBów, mieczy czy krzy|y [w. Andrzeja. Rama wzdBu|na Rozpór Element poziomy, [ciskany, pomidzy dwoma stolcami lub wieszakami zapobiegajcy ich przechyleniu si do [rodka. Rygiel Element poziomy pomidzy dwoma sBupami stanowicy cz[ usztywnienia konstrukcji. Wyjtkowo w wizbach storczykowych spotyka si rygle cigBe, Bczce wszystkie storczyki wizby i poBczone z nimi na przekBadk. Rygiel i zastrzaBy S SiodBo (siodeBko) Krótka belka umieszczana pod belkami wizarowymi lub pBatwiami (wyBcznie na podporach po[rednich  sBupach) w celu skrócenia rozpito[ci i rozBo|enia obci|enia oraz wzmocnienia np. miejsca Bczenia dwóch pBatwi (belek). St|enie Usztywnienie wizby za pomoc dodatkowych sko[nych elementów konstrukcyjnych (zastrzaBów i mieczy). Stolec (sBup stolcowy) Element (sBup) w ukBadzie konstrukcyjnym ramy stolcowej. Rozró|nia si: stolec stojcy  sBup pionowy obci|ajcy belk wizarow bdz stropow w pewnej odlegBo[ci od jej zakoDczenia. Spoczywa na podwalinie albo bezpo[rednio na belce wizarowej (lub stropowej); wraz z podwalin, na której stoi, pBatwi, któr dzwiga oraz mieczami lub zastrzaBami, które go usztywniaj, tworzy on podporowy ukBad konstrukcyjny zwany ram stolcow, usztywniajcy wizb w kierunku podBu|nym; stolec le|cy  sBup umieszczony uko[nie, obci|ajcy belk wizarow bdz stropow na jej zakoDczeniu (w miejscu podparcia); czasem wsparty jest na podwalinie bdcej pBatwi stopow; razem z pBatwi poBaciow, mieczami lub zastrzaBami tworzy ram stolca le|cego; stolec kozBowy (kozioB)  stolec pochylony w kierunku zewntrznym, wraz z pBatwi i mieczami tworzcy ram kozBow. Rama stolcowa z mieczami Storczyk Element pionowy w wizbie storczykowej, umieszczony w gBównej osi wizara (lub poza ni w wizbach dwu  i trójstorczykowych) oraz stanowicy wraz z ryglami i zastrzaBami (mieczami) element podBu|nego usztywnienia konstrukcji, czyli ram storczykow. Rama storczykowa niekiedy usztywnia tak|e murowane szczyty. Storczyk nie przenosi obci|eD pionowych na belk wizarow, gdy| jest podczepiany do krokwi w kalenicy lub za pomoc zastrzaBów (zwanych ramionami) oraz jtek. W niektórych modyfikacjach wizby storczykowej spotyka si elementy poziome konstrukcji, np. belki wizarowe czy stropowe podczepione do storczyka za pomoc tzw. mieczy stopowych storczyka. Storczyk W Wiatrownica DBuga Bata, a czasami krawdziak, przymocowywana na ukos od spodu krokwi (wyjtkowo na jej wierzchu poprzez przekBadki) i stanowica usztywnienie wizby w kierunku podBu|nym. Wiatrownice Wizar Podstawowy element no[ny wizby zBo|ony z dwóch symetrycznie zestawionych krokwi wraz z wewntrznymi wzmocnieniami, ustawiony w pBaszczyznie pionowej. Rozró|nia si: wizar peBny  wyposa|ony we wszystkie elementy konstrukcyjne niezbdne dla zapewnienia wizbie stateczno[ci oraz przekazywania obci|eD z dachu na podpory; wizar niepeBny (po[redni)  wyposa|ony tylko w elementy niezbdne dla przejmowania obci|eD podkBadu i pokrycia dachu. Wieszar UkBad konstrukcyjny w wizarach peBnych wizby wieszarowej skBadajcy si z elementu pionowego zwanego wieszakiem, dwóch podpierajcych go zastrzaBów oraz belki wizarowej peBnicej rol [cigu. Wystpuj wieszary z jednym lub kilkoma wieszakami. W wieszarach dwuwieszakowych pomidzy wieszakami znajduje si poziomy rozpór zapobiegajcy ich przewróceniu si do [rodka. Wieszaki usztywnione w kierunku podBu|nym razem z pBatwi i mieczami tworz ram wieszakow. Wieszak sBu|y mo|e równie| do podczepienia (podwieszenia) do niego elementów konstrukcji znajdujcych si poni|ej, przewa|nie belek wizarowych lub belek stropowych o du|ej rozpito[ci. Wizba wieszarowa  dwuwieszakowa Wizba UkBad konstrukcyjny majcy za zadanie przenie[ obci|enia dachu oraz pokrycia dachowego. SkBada si z szeregu wizarów usztywnionych w kierunku podBu|nym i poprzecznym. Podstawowe typy wizb, wystpujce na ziemiach polskich od [redniowiecza do czasów wspóBczesnych, opisane zostaBy w osobnym opracowaniu zamieszczonym w niniejszym tomie. W praktyce archeologicznej, a przede wszystkim w budownictwie ludowym, spotka mo|na jeszcze nastpujce typy wizb o konstrukcji archaicznej: wizba sochowo-[lemieniowa  typ konstrukcji utworzonej z pionowych, rozwidlajcych si u góry sBupów zwanych sochami i opartego na ich rozwidleniach poziomego elementu zwanego [lemieniem. Konstrukcj no[n pod pokrycie dachowe tworz luzno uBo|one na zrbie oraz zahaczone o [lemi |erdzie zwane kluczami. Spotyka si równie| konstrukcj póBsochow, w której skrócona socha oparta jest na najwy|szym bierwionie konstrukcji zrbowej [ciany szczytowej; wizba [legowa  typ konstrukcji utworzonej z poziomych bierwion (najcz[ciej okrglaków) zwanych [legami poBo|onych na wieDcach zrbu obu [cian szczytowych budynku oraz z nimi zwizanych, tworzcych luzny ruszt pod pokrycie dachowe wykonane z desek zwanych zakrylinami. Wymian Krótki element umieszczony w poprzek krokwi, mo|e np. wystpowa przy kominach lub mo|e stanowi oparcie dla krokwi kulawek bdz np. okien poBaciowych. Wymiany wystpuj równie| jako elementy poprzeczne spinajce belki stropowe oraz wizary w wizaniach wolnych. Z ZastrzaB DBugi element ustawiony sko[nie i swymi koDcami osadzony na nakBadki lub czopy w dwóch skrajnych elementach. ZastrzaB nie tylko je Bczy, ale czsto przebiega w formie koBkowanych przekBadek przez jeden lub kilka elementów wewntrznych ustawionych midzy nimi. ZastrzaBy wystpujce w ró|nych systemach konstrukcyjnych peBni zró|nicowane funkcje, np. usztywniajce w ramach wzdBu|nych i [cianach szkieletowych lub jako wiatrownice w wizbach. Przenosz siBy rozcigajce w ramionach storczyków lub siBy [ciskajce w konstrukcjach wieszarowych. ZastrzaBy biegnce uko[nie w gór nazywane s ramionami, a uko[nie w dóB  nogami. Znaki monta|owe (ciesielskie) Znaki wykonywane na elementach konstrukcji dachu w czasie jej odwizywania w celu okre[lenia poBo|enia danego elementu w trakcie monta|u. Spotykane równie| w innych konstrukcjach szkieletowych. Wykonywano je przy pomocy narzdzi ciesielskich (siekier i dBut). Czsto ich wycinanie poprzedzone byBo rysowaniem (tzw.  rudk , pózniej oBówkiem), sporadycznie za[ koDczyBo si na tym etapie (std, tak wykonane, trudno je dzisiaj odczyta). Znaki najcz[ciej wykonywano w formie wyci kreskowych (dwa uderzenia sko[ne  przeciwstawne  narzdziem siekierowatym) oraz kresek (jedno pionowe uderzenie lub zarysowanie powierzchni drewna ostrzem narzdzia), przy których dodatkowo dButowano trójkty. W jednym i drugim przypadku znaki te, dokumentujce kolejne narastanie elementów, byBy zBo|one z pojedynczych naci lub form zbli|one byBy do cyfr rzymskich. Zdarzaj si znaki w formie wgBbieD wykonanych dButami prostymi lub owalnymi, bardzo rzadko natomiast spotyka si oznaczenia abstrakcyjne zestawione z naci kreskowych wykonanych na styku dwóch elementów. Autorzy s pracownikami naukowymi zajmujcymi si zagadnieniem historycznych konstrukcji ciesielskich. mgr in|. arch. Dominik MczyDski, prof. dr hab. arch. in|. Jan J. Tajchman, mgr Maciej WarchoB Zdjcia: Dominik MczyDski yródBo: Dachy, nr 1 (133) 2011 UsBugi Ciesielskie - domy drewniane - domy szkieletowe - konstrukcje dachowe wizby - www.lech- bud.org

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Materiały do terminologii więźb dachowych podstawowe pojęcia, cz 1
Materiały do terminologii więźb dachowych
3 podstawowe pojęcia cz 2
Podstawy budownictwa materialy do wykladu PRAWO wydr
Materiały do ćwiczeń projektowych cz 1 Wodociągi
01 wprowadzenie do teorii eksploatacji statkow powietrznych podstawowe pojecia i definicjeid)90
Podstawowe pojęcia dotyczące konstrukcji dachowych
Materiały do ćwiczeń projektowych cz 2 Kanalizacja
Rozdział 1 Przygotowanie do pracy podstawowe pojęcia i metody
materiały do syst transportu
GBS materialy do egzaminu VCA
Biologiczne podstawy zachowań cz I Psychologia N 2012 2013
materiały do napraw w instalacji
Załšcznik do uchwały Program zapobiegania przestępczo ci cz I

więcej podobnych podstron