1318344478

Emocje, zdolności adaptacyjne i stan zdrowia

Zawartość rozdziału

W niniejszym rozdziale zajmiemy się znaczeniem emocji dla funkcjonowania człowieka. Omówimy różne koncepcje dotyczące wrodzonych, uniwersalnych aspektów emocji oraz te, które koncentrują się na aspektach indywidualnych. Następnie opiszemy, jak ludzie radzą sobie ze stresującymi sytuacjami i jak to wpływa na ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Wychodzimy z założenia, że emocje oraz sposoby radzenia sobie z nimi stanowią istotną część osobowości człowieka i mają poważne konsekwencje dla jego stanu zdrowia.

Pytania zadawane w tym rozdziale

1.    Do jakiego stopnia emocje są wrodzone i uniwersalne?

2.    W jaki sposób ludzie radzą sobie ze stresem i jak duże są różnice indywidualne w tym zakresie?

3.    Czy istnieją dowody na związek między osobowością człowieka a jego zdrowiem fizycznyfn i psychicznym?

4.    W jakim stopniu emocje przeżywane przez człowieka oraz ich struktura mają swoje źródło w jego osobowości?

Gdybyśmy mieli rozpocząć badanie osobowości od własnych doświadczeń, niewątpliwie jednym z najważniejszych zagadnień byłyby emocje czy też afekty, by posłużyć się słowem często spotykanym w literaturze fachowej. Uczucia stanowią ważną część naszej codziennej egzystencji i -jak zobaczymy - mają duże znaczenie dla naszego psychicznego przystosowania się do rzeczywistości oraz zdrowia fizycznego. Jednak przez długi czas psychologowie, a zwłaszcza psychologowie osobowości, pomijali je milczeniem. Podobnie jak to się działo z Ja, zainteresowanie emocjami nasilało się bądź słabło w zależności od tego, jaka metoda badawcza cieszyła się w danym momencie największą popularnością.

Zainteresowanie emocjami oraz ich związkiem ze stanem zdrowia ma bogatą tradycję. Już starożytni Grecy wyróżniali różne rodzaje temperamentu powiązane z poziomem cmocjonalności i typami doznawanych uczuć. Afektami interesował się wielki biolog Karol Darwin, zwracając szczególną uwagę na ciągłość sposobów ich wyrażania u zwierząt i ludzi (ryc. 10.1). Zgodnie z zasadniczą linią swojej teorii Darwin uważał, że emocje oraz komunikowanie ich innym mają walor funkcjonalny i adaptacyjny. Wielki psycholog amerykański William James w swo-