CCF20100206116

Cytologia i Histologia

W tym rozdziale zajmiemy się ogólną budową kości i ich połączeń (bardziej szczegók analizę znajdziesz w CZĘŚCI: ANATOMIA I... wyd. II, natomiast niezbędne informacje o sz lecie bezkręgowców w CZĘŚCI: PODR. KL. II).

Ze względu na_budowę zewnętrzną, kości podzielono na kilka grup (por. Ryc. 79):

1.    Kości diugie (ossa longa), których długość wyraźnie przewyższa szerokość i grubość. Tego rodzaju kości służą jako dźwignie dla mięśni szkieletowych. Przykłady: kośćramieniowa, łokciowa, promieniowa, udowa, piszczelowa i strzałkowa;

2.    Kości płaskie (ossa piana), których długość i szerokość są znacznie większe niż grubość. Tego typu kości pełnią zasadniczo rolę ochronną i krwiotwórczą. Przykłady: kości sklepienia mózgo-czaszki (czołowa, ciemieniowa, potyliczna i skroniowa) oraz łopatka;

3.    Kości krótkie (ossa brevia), których wszystkie trzy wymiary⁷ są podobne. Występują m.in. w nadgarstku i stopie, gdzie współtworzą mocne, ale jednocześnie dynamiczne połączenia. Do tej grupy zaliczono także trzony kręgów;

4.    Kości różnokształtne (ossapolymorpha), które mają nieregularne kształty i w związku z tym nie pasują do żadnej z poprzednich grup. Tu należy⁷ zaliczyć w⁷iększość kości trzewńoczaszki, np.

kość klinowa, podniebienna i żuchwowa.

Ryc. 79.

Budowa morfologiczna kości długiej (A), płaskiej (B), krótkiej (C), (Ja — nasada bliższa, lb — nasada dalsza, 2 — powierzchnie stawowe, 3 — trzon kości długiej, 4 — trzon kręgu, 5 — krążek międzykrę-gowy). Spróbuj rozpoznać te kości.

UWAGA: 1. Część kości, np. czołową, klinową i sitową klasyfikujemy jednocześnie do tzw. kości pneumatycznych. Cechuje je bowiem występowanie pustych przestrzeni wypełnionych powietrzem. Pneumatyzacja tych elementów związana jest ze zmniejszaniem masy kośćca czaszki. Dodajmy też, że największy udział kości pneumatycznych w szkielecie wykazują ptaki (por. PODR. KL. II, ROZDZ: 25 i 26).

2. Jeśli nie zdajesz na medycynę, następny podział możesz pominąć.

Dokładniejszy podział kości uwzględnia ich rozwój, budowę i czynności. Według takich kryteriów wyróżnia się:

1. Kości rurowate — kostniejące na podłożu chrzęstnym. Podstawę konstrukcyjną takiego elementu stanowi „rura” zbudowana zwykle z istoty zbitej. W częściach nasadowych występuje zaś istota gąbczasta. Generalnie do tej grupy można zaliczyć kości długie i krótkie;

120