2208633994

Jan Tuczyński, Schopenhauer a Młoda Polska, Gdańsk 1969.

I PRZEGLĄD SCHOPENHAUEROLOGII. MODELE RECEPCJI. PROBLEM WARTOŚCIOWANIA.

ii Stefan Pawlicki rozpoczął polskiej studia nad Schopenhauerem.

ii Na jego popularność składa się nie tylko system filozoficzny, ale legenda Schopenhauera, jego nauka to nie tylko struktura filozoficzna, ale swoisty ruch umysłowy o podłożu społeczno-etycznym. Decydujący wpływ na tę popularność miały także czynniki społeczno-historyczne, ale o tym nieco później;) ii Bardzo różne modele interpretacji Schopenhauera, ale wszystkie je można generalnie sprowadzić do modeli, dwóch zasadniczych części, które określa stosunek elementów idealizmu i materializmu.

^ Bieguny interpretacji:

•    La Mattrie'go - umysł pojęty jako wytwór materii

■ Wedanty -maya - iluzja zjawiskowa w czasie, przestrzeni i przyczynowości, czyli, że świat jest marzeniem sennym przeżywanymi przez człowieka

•    Deussena-materializm związany z „godziną słabości"

•    Volkelt - obwinia o stałą skłonność do materializmu.

ii Mainlander-pluralistyczny nihilizm, wolę Schopenhauera rozszczepia, wolę życia zamienia na wolę śmierci, człowiek dąży do samounicestwienia, aby powrócić do absolutu.

i    Klęska Francji w 1871r to lekcja poglądowa niemieckiego pesymizmu, skierowana uwaga na Hartmanna, ucznia Schopenhauera, przyczyniła się do ożywienia studiów nad pesymizmem filozoficznymi i jego twórcą, czyli A. Sch.

ii    Przełomowa jest monografia Ribota, który wyznacza Sch. miejsce pośrednie między pozytywizmem a romantyzmem [Wokulski od siedmiu boleści się znalazł ^AAJ, a jego „odczytanie" Sch. było najbliższe pierwowzorowi.

ii Ribot określa estetykę Sch. jako intuicję estetyczną Schellinga. ii Osobowość Sch. jest bliska Byronowi, którego często zresztą cytuje.

ii Główne sprężyny filozofii Schopenhauera wg Volkelta - pesymizm, iluzjonizm, subiektywizm, woluntaryzm [wyższość woli], harmonijność, panteizm, romantyzm, estetyzm, motywy moralne. ii Światopogląd Sch. określa się jako metafizyczno-moralny pesymizm, zbliżający się do satanizmu uf Paulsen - satanizm jako istota osobowości Sch. ii Teologia Sch. ma magiczną i animistyczną naturę.

ii Tengler - Sch. jako twórca mitu wyprowadzonego z indyjskiego mitu wiecznego powrotu - nirwany. ii Elementy indyjskie: wszechcierpienie jako zasada bytu, tkwiąca w naturze siła woli, tattvamasi-animistyczna koncepcja monizmu woli i jedno ścL

ii Dyrektywa wartościująca jego filozofię jest teologiczna, cierpienie i szczęście, mają wartość moralną. ii Przeżycie czasu i śmierci - pierwszą cechą pesymistyczną.

III Geneza i elementy filozofii Schopenhauera

1.    Dwa debiuty Schopenhauera

ii O poczwórnym korzeniu twierdzenia o podstawie dostatecznej 1813 ii Świat jako wola i wyobrażenie 1B1B [dehiut]    r dzieła

ii O wolności woli ludzkiej 1839    J

ii 1851r. rok przełomu dla filozofa.

ii Przyczyny drugiego debiutu [wznowienie wydań, dodruk) - prędzej hegliści odsunęli Sch. w cień, bardzo ważne są współczynniki historyczne - rozwój pesymizmu nowożytnego w sporze o materializm i idealizm. ii Pesymizm w Europie kształtuje się pod wpływem Wielkiej Rewolucji Francuskiej i Wiosny Ludów. ii Formowanie się tego nowożytnego pesymizmu jest wprost proporcjonalny do ekspansji ldasy mieszczańskiej i narastania antagonizmów i sprzeczności w tej warstwie, jak również wzmagająca walka z proletariatem.

ii Tragedia humanizmu mieszczańskiego rozwinięta w Woli i wyobrażeniu jako dążenia do samounicestwienia przy pomocy środków metafizycznych. ii Świat jako wola i wyobrażenie to rezygnacja z życia i wyrzeczenie się egoizmu, przeciwstawienie rozumowi mądrości serca.

ii Byron może być uważany za prekursora nowożytnego pesymizmu.

2.    ŚWIAT JAKO WOLA I WYOBRAŻENIE [FENOMENALIZM, ANIMIZM, MAGIA) ul Świat jako wola i wyo hrażenie - istota systemu Sch.

ii Pierwszeństwo oddaje intuicyjnemu poznaniu.

ii Umysł przekształca wrażenia automatycznie w wyobrażenia, a z nich powstają pojęcia abstrakcyjne ii Każde zjawisko trzeba najpierw ogarnąć umysłem, pojąć intuicyjnie, a dopiero wtedy nasz rozum jest w stanie je przekształcić w „abstrakcyjny refleks" ii Refleksja jest odtworzeniem świata wyobrażeniowego.