MŁODA POLSKA 2

3. Nurty filozoficzne-:

a/ Schopenhauer) zm - Artur Schopenłiauer - był myślicielem romantyzmu, ale dopiero pod koniec XIX wieku jego pogUgly zdobyły popularność. Filozofia pesymistyczna, zgodna z duchem epoki. Życie jest pasmem cierpień, dąży do katastrofy - tymczasem człowiek marzy o szczęściu - i wciąż spotyka go rozczarowanie. Ukojenie mogą dać tylko: sztuka, natura, nirwana (motyw filozofii buddyjskiej - stan niebytu, pozbycia się żądzy, wyzwolenia umysłu, wiecznej, absolutnej szczęśliwości.

b/ Bergsonom — Henn Bergson, lntuicjonizm. Rzeczywistość jest nieustannym, nieograniczonym mchem, przepełnia ją siła twórcza (elan vital), badać ją można tylko przez intuicję i instynkt Człowiek, który' kieruje się własnymi uczuciami i myślami jest wolny. Nic jest wolny ten, kogo w życiu hamują konwencje narzucone przez wychowanie lub opinię społeczeństwa.

c/ Nictzscheanizm - Friedrich Nietzsche. Filozofia buntu przeciw zastanym wartościom, przeciw' przeciętności i słabości człowieka Głosi wolę mocy oraz kult nadczłowieka - silnej jednostki, pełnej energii, uprawnionej do władzy nad rzeszą słabych. Ten może działać „poza dobrem i ziem", odrzucić prawa, normy i wartości. Nic istnieje coś takiego jak sprawiedliwość społeczna, litość, altruizm.

4. Najwybitniejsi polscy przedstawiciele:

-    Kazimier/ Przerwa - Tetma jer „Melodia mgieł nocnych ”, goniec wieku XIX”

-    Jan Kasprowicz „Hymny”

-    I.copold Staff „Kowal", „Przedśpiew”

-    Bolesław Leśmian ,,Dusiołek”

-    Stefan Żeromski JSyzyfowe prace”, „Siłaczka”

-    Władysław Reymont „Chłopi”

-    Stanisław Wyspiański „ Wesele”

5. Porównanie epok:

Romantyzm	Pozytywizm | Modernizm
Rozczarowanie wiedzą	Rewolucja przemysłowa, rozwój nauki, techniki	Niechęć do przemysłu, cywilizacji, techniki
Indywidualizm, kult jednostki, misja poety	Twórca w służbie społecznej, organicznik, reformator	Misja artysty -wyobcowanego, pogardzającego tłumem
Sztuka na piedestale wśród wartości	Utylitaryzm sztuki	Hasło „sztuka dla sztuki”
Wyobraźnia, fantastyka, duchowość	Scjcntyzm. racjonalizm	Spirytualizm, intuicjonizm
Dominacja poezji i dramatu	Dominacja prozy	Powrót poezji i dramatu
Idea walki, ludowość	Idea pracy (reformy), oświecenie wsi	Idea sztuki (wizjonerstwo), ludomania
Irracjonalizm, kult średniowiecza, mistycyzm	Pragmatyzm, organicyzm, praca u podstaw	Zainteresowanie średniowieczem, badanie obłędu, narodziny parapsycliologii