2808185264

Konstytucja marcowa 1921

Geneza, prace przygotowawcze

Nie powstała na surowym korzeniu. W styczniu 1917 roku postała Komisja Sęjmowo-Konstytucyjna. W jej składzie byty również osoby spoza Królestwa Polskiego. Miała ona opracować projekt konstytucji (monarchia dziedzina, konstytucyjna).

W styczniu 1919 roku powołano z inicjatywy Moraczewskiego Biuro Prac Konstytucyjnych (3 projekty):

Amerykański (Józef Buzek) - państwo polskie federacja 70 ziem z własnymi konstytucjami -system prezydencko

Ludowy - użyto termin Polska Rzeczpospolita Ludowa (co się stało w 19520 ). Przewidywał sejm

Francuski - praktyka ustrojowa III Republiki Francuskiej

Ignacy Paderewski powołał Komisję-ankieta dla oceny projektów konstytucji. Ostatecznie do sejmu wpłynęło 5 projektów. Kwestie sporne:

Lewica vs Prawica - zniesienie/zachowanie senatu (tradycja polska to dwuizbowy sejm). Polska Partia Socjalistyczna nie chciała senatu, prawica zaś chciała.

Prawa wyborcze - bierne prawo wyborcze - lewica - obniżenie do 21, prawicowe -podwyższenie do 30

Sposób wyboru Prezydenta RP - lewica - głosowanie powszechne, prawica - przez parlament (tak się stanie)

Stosunek państwa do Kościoła - lewica - rozdział kościoła od państwa 0 problem świeckości szkoły

Do kompromisu jednak doszło. 17 marca 1921 roku konstytucję przyjęto. Sejm przyjął uchwałę o budowie świątyni Opatrzności Bożej (przyrzeczenie Sejmu Wielkiego) (obecnie po raz trzeci próbuje się budowy). Zasady:

0 Zasada ciągłość Państwa Polskiego-to samo państwo co w XVIII w.

0 Wyrażenie przez konstytucję republikańskiej formy ustnrju - Rzeczpospolita (Republika)

0 Zasada zwierzchnictwa narodu 0 problem jakiego (gdyż RP była państwem wielonarodowym) 0 naród w sensie politycznym, a nie etnicznym. W 1935 roku tego uniknięto.

0 Przyjęcie formy demokracji przedstawicielskiej

0 Zasadtrójpodziału władzy władza ustawodawcza - sejm i senat, wykonawcza - Prezydent RP, sądownicza - niezawisłe sądy

0 Zasada rządów pariamentarnegabinetowych (parlament jednak zyskuje przewagę nad organami władzy wykonawczej)

0 Zasada państwa liberalnego- katalog wolności i praw obywatelskich 0 Zasada państwa unitarnego (wyjątek- autonomia śląska)

Treść:

Władza ustawodawcza - Dwuizbowy parlament - sejm + senat

0 Sejm miał jednak przewagę nad senatem 0 Parlament na lat 5 w wyborach pięcioprzymiotnikowych