5020057936

Kultura i ja: implikacje dla procesów poznawczych, emocji i motywacji

Konstrukty dot. własnego ja. innych ludzi oraz współzależności między tymi 2 obszarami: o różne u ludzi żyjących w różnych kulturach

1.    mogą wpływać na naturę indywidualnych doświadczeń, ich aspekty poznawcze, emocjonalne i motywacyjne, a często mogą je wręcz determinować

2.    kultury kolektywistyczne („wystający gwóźdź musi być wbity") vs indywidualistyczne („skrzypiące koła potrzebują oliwy ") i ich wpływ na jednostki

Teorie Ja zarówno psychologiczne, jak i antropologiczne pomagają dokładnie określić różnice między Ja niezależnym i Ja współzależnym.

Ameryka - podejście lńezależne	Japonia - podejście zależne
•    „pomyśl o głodujących dzieciach w Etiopii masz szczęście, że Twoja sytuacja jest inna” •    nacisk na dbanie o siebie, docenianie swojej odmienności i znaczenie obrony swojego Ja	•    „pomyśl o rolniku, który włożył tyle pracy, aby wyhodować ten ryż, byłoby mu przykro, że jego wysiłki idą na marne" •    podkreśla się troskę o innych i dopasowywanie się do innych oraz znaczenie harmonijnego współżycia z ludźmi (Ja w relacji z 2 osobą)
Konsuukty dot. własnego Ja związane są z normatywnymi celami, których realizacji różne kultury żądają od swoich przedstawicieli

Wiedza współczesnych psychologów o naturze ludzkiej oparta jest główme na jednym, specyficznym punkcie widzenia (kt nie zawsze musi być adekwatny) - MONOKULTUROWYM PODEJŚCIU DO JA - na tak zwanej zachodniej wizji jednostki jako niezależnej, samodzielnej, autonomicznej całości, która:

•    zawiera w sobie niepowtarzalną konfigurację cech wewnętrznych (właściwości, zdolności, motywacji, war tości)

•    reaguje głównie w oparciu o te wewnętrzne cechy

Cel Markusa i Kitayamy -> dowieść, że wpływ konstruktów dot. Ja, iimych ludzi i relacji między Ja i innymi może być znacznie silniejszy, niż dotychczas sądzono, i że różnice międzykulturowe są wyraźnym odbiciem tego wpływu

Gdy procesy psychologiczne (poznawcze, emocjonalne i motywacyjne) wprost lub nawet pośrednio nakierowane są na ja lub dotyczą ja, natura tych procesów różni się w zależności od tego, jak zorganizowane jest ja właściwe dla danego konstruktu.

Ja: delikatna kategoria

Uniwersalne aspekty ja

o Hallowel - u wszystkich ludzi rozwija się rozumienie siebie jako osoby fizycznie różnej od innych i oddzielonej od nich

o    Head - istnieje uniwersalny schemat ciała, który umożliwia ludziom osadzenie w czasie i przestrzeni

^    Alłport - musi istnieć taki aspekt osobowości, dzięki któremu człowiek po obudzeniu się rano może stwierdzić, że

jest tą samą osobą która poszła spać poprzedniego wieczora (zaleciało Szynnirl<q :P)

=> Neisser - „ja ekologiczne” = ja postrzegane w relacji z otoczeniem fizycznym; „Ja” jestem osobą znajdującą się w tym miejscu i zajmującą się określonym działaniem

o oprócz fizykalnego/ekologicznego poczucia ja, każda osoba ma prawdopodobnie pewną świadomość aktywności wewnętrznej, snów, stałego strumienia myśli i uczuć, które nie są bezpośrednio dostępne dla innych ludzi; świadomość tych prywatnych doświadczeń daje człowiekowi pewne poczucie wewnętrznego, prywatnego ja

Różne aspekty ja

o istnieje wiele aspektów ja specyficznych dla danej kultury o ludzie sąw stame przyjąć zaskakująco dużo wierzeń na własny temat

^ Durkheim -> ja jest przede wszystkim produktem czynników społecznych    1

potwierdzone przez    I

^ Mauss -> ja rozumiane jako kategoria społeczna jest „delikatne" i podlega znacznym /ciągłym zmianom

b ad. między kulturowe

o kultura może wpływać zarówno na ja wewnętrzne jak i zewnętrzne (publiczne)

■=> Triandis - różne znaczenie przypisuje się wpływom prywatnych (wewnętrznych), a inne publicznych, relacyjnych aspektów ja na regulację zachowali

=> Wieki antropologów sądzi, iż w niektórych kulturach, w określonych okolicznościach indywidualność (zestaw znaczących cech wewnętrznych) może przestać być podstawową kategorią świadomości, a poczucie przynależności do relacji społecznych może stać się tak silne, że należy raczej mówić o związku jako funkcjonalnej kategorii świadomości