5020058295

Sądownictwo administracyjne w Polsce Okres drugiej Rzeczypospolitej

WII Rzeczypospolitej sądem administracyjnym był Najwyższy Trybunał Administracyjny. Istniały także dwa sądy specjalne: Inwalidzki Sąd Administracyjny i Sąd Ubezpieczeń Społecznych. NT A został powołany do życia w 1922r Było to sądownictwo typu kasacyjnego o kompetencjach określonych klauzulą generalną. Legitymację przyznano każdemu, kto twierdził, że naruszono jego prawa lub, że go obciążono obowiązkiem bez podstawy prawnej. Przyjęto, więc system ochrony prawa podmiotowego. W przypadku uznania skargi za uzasadnioną NT A uchylał zaskarżony akt w całości. Organ, którego akt uchylono był obowiązany do wydania nowego aktu.

Po II Wojnie Światowej

Do 1980 nie istniało ogólne sądownictwo administracyjne. Natomiast działały Sądy Ubezpieczeń Społecznych, zniesione w 1976r. Obecnie od 1999 działają sądy ubezpieczeń społecznych bądź sądy pracy i ubezpieczeń społecznych w 25 sądach okręgowych. Ogólne sądownictwo administracyjne przywrócono w 1980r ustawą o NSA, działający na podstawie pozytywnej enumeracji W 1990 wprowadzono zmianę ustawy wprowadzając klauzule generalną, ograniczoną enumeracją negatywną.

Konstytucja ustala prawo każdego do sądu i do rozpoznania jego sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Jest to prawo jednostki do dochodzenia swoich praw przed właściwym, niezależnym, bezstronnym i niezawisłym sądem, w tym także sądem administracyjnym.

Postępowanie sądowoadministracyjne jest dwuinstancyjne.

NSA oraz inne sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, która obejmuje orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów administracji rządowej. Sądy administracyjne orzekają o zgodności z ustawami uchwał organów jednostek samorządu terytorialnego, terenowych organów administracji rządowej, rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego, a organami administracji rządowej.

O ustroju sądownictwa administracyjnego stanowi ustawa - Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Zgodnie, z którą, sądami administracyjnymi są NSA oraz wojewódzkie sądy administracyjne.

Wojewódzki sąd administracyjny tworzy się dla jednego lub kilku województw.

Prezydent RP tworzy i znosi w. s. a. oraz ustala ich siedziby, obszar właściwości.

W skład w. s. a. wchodzą: prezes, wiceprezesi, sędziowie.

Liczbę sędziów i wiceprezesów określa Prezes NSA.

NSA. W jego skład wchodzą: prezes, wiceprezesi i sędziowie.

Liczbę stanowisk ustala Prezydent RP na wniosek Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA. Organami NSA są: prezes, zgromadzenie ogólne, kolegium.

Kontrola działalności administracji przez sądy adm. obejmuje skargi na:

-    Decyzje administracyjne

-    Postanowienia wydawane w postępowaniu administracyjnym

-    Postanowienia wydawane w postępowaniu egzekucyjnym

-    Akty prawa miejscowego

-    Akty organów jednostek samorządu terytorialnego inne niże akty prawa miejscowego,

-    Bezczynność organów