5020059134

CENTRALIZACJA, DECENTRALIZACJA, AUTONOMIA

E.Ochendowski „Prawo administracyjne”, Toruń 2006r., s. 219-223

-    centralizacja - podejmowanie decyzji należy wyłącznie do organów wyższych, organy niższe mają jedynie pozycję organów przygotowujących rozstrzygnięcia; centralizacja zbiega się z koncentracją i mówimy o centralistycznym systemie organizacji administracji; nierozerwalny związek centralizacji z hierarchicznym podporządkowaniem czyli pełnym podporządkowaniem pionowym jednostek organizacyjnych niższych szczebli jednostkom wyższym, przejawia się ono w zależnościach służbowej i osobowej.

-    decentralizacja- organy niższe nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia, mają one prawnie zagwarantowaną samodzielność; decentralizacja zachodzi przy połączeniu dekoncentracji z wyposażeniem organów niższych we względną niezależność, w praktyce - gdy określone sprawy przekazywane są jako zadania własne podmiotom samorządowym

-    autonomia -zjawisko polegające na przyznaniu organom zarządzającym określoną częścią terytorium państwa kompetencji do stanowienia przepisów rangi ustawowej, do stanowienia ustaw

Z.Leońsld „Zarys prawa administracyjnego”, PWN 1985r„, s. 26-28

-    centralizacja i decentralizacja=swego rodzaju techniki zarządzania. Centralizacja jest techniką polegającą na ścisłym podporządkowaniu ogniw niższych organom wyższym, w decentralizacji zaś chodzi o samodzielność działania ogniw niższego stopnia (terenowych).

-    Nigdy nie można mówić o pełnej samodzielności ogniw lokalnych, jaki i o całkowitej zależności. Tak więc zawsze mówimy o pewnym stopniu samodzielności organów niższych od organów wyższych.

-    Technika centralistyczna preferuje interesy ogólnopaństwowe, dlatego też nie uwzględnia w sposób wystarczający interesów lokalnych czy partykularnych. Decentralizacja -administracja jest mniej spójna i jednolita, za to doskonale sprawdza się przy zarządzaniu sprawami lokalnymi.

-    Z prawnego punktu widzenia centralizacja łączy się z zasadą hierarchicznego podporządkowania zwaną też nadzorem hierarchicznym czy nadzorem dyrektywnym (organ wyższy ma możliwość określenia sposobu działań organów podporządkowanych przez akty prawne, nie pozostawiając im swobody działania)

-    pojęcia koncentracji i dekoncentracji- rozmieszczenie zadań między różne ogniwa administracji w układzie pionowym

J.Boć „Prawo administracyjne”, Kolonia Limited 2007, s. 229-236

-    centralizacja - 2 znaczenia:

1.    Taka struktura organizacyjna administracji, która składa się wprawdzie z kilku stopni organizacji, ale w której decyzje podejmowane są przez organ centralny czy organy w układzie wieloresortowym, a jednostki niższe pełnią jedynie pomocniczą funkcję w podejmowaniu decyzji. Łączenie jej z zasada hierarchicznego podporządkowania jest błędem metodologicznym. We współczesnej organizacji państw takie rozumienie centralizacji nie występuje.

2.    We współczesnej organizacji państwa można wyodrębnić istotne elementy:

1.    ścisłe wyodrębnienie prawne zadań i kompetencji na każdym stopniu organizacyjnym administracji

2.    możliwość ich dekoncentrowania na organy niższego stopnia- ujęcie statyczne i dynamiczne

3.    zachowanie hierarchicznego podporządkowania w sferze realizacji tych kompetencji

-    decentralizacja- system organizacyjny, w którym poszczególne podmioty administrujące mają wyraźnie określone kompetencje, ustalone bądź przekazywane z innych (wyższych) organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetentnych.

J.Starościak „System prawa administracyjnego” tom I, Ossolineum 1977r„, s. 310-311; 328-330

„Centralizacja zakłada istnienie dość rozbudowanego aparatu administracyjnego w układach pionowych. W ramach tych układów następuje ścisłe podporządkowanie organów niższych bezpośrednio wyższym, aż do organu centralnego. Organ centralny może przy tym ingerować bezpośrednio w działalność każdego organu podporządkowanego, bez zachowania kolejności szczebli. Przedmiotem centralizowania jest władza państwowa, co sprowadza się głównie do podejmowania