1. Pojęcie emocji w psychologii introspekcyjnej:
a) Wuntd (1879): istnieją zjawiska, które można opisać na dymensji (wymiarze): przyjemnośćprzykrość, napięcie-odprężenie oraz pobudzenie-odprężenie (trójwymiarowa teoria uczuć) jest to
osobna kategoria zjawisk jakościowo rożna od wrażeń, (elementów procesu psychicznego)
b) Ziehen (1900): Przyjemność, przykrość to cechy wrażeń. Czucie ma trze cechy zmienne: jakość, natężenie, zabarwienie wzruszeniowe (?): przyjemność i przykrość które towarzyszą naszym czuciom. Uczucia i afekty to zabarwienia wzruszeniowe towarzyszące złożony wyobrażeniom.
c) Witwicki: Emocje to osobny rodzaj wrażeń zmysłowych
Trudność: metoda badania budziła zastrzeżenia. Bardziej skomplikowane przeżycia niż przyjemność i przykrość nie dają się ująć w kategoriach pojęciowych tego nurtu. Introspekcja podważała podstawowe założenie poznania naukowego: intersubiekty wność poznania.
2. Pojęcie emocji w psychoanalizie i behawioryzmie Behawioryzm:
a) Watson: emocje - rodzaj reakcji występujący w trzech zasadniczych formach: strachu, wściekłości i miłości. Można jest opisać wskazując na charakterystyczne sposoby zachowania się organizmu oraz zmiany w czynnościach narządów wewnętrznych (reakcje gruczołowe, trzewne).
b) Biechtieriew: Emocje to mimiczno-somatyczny tonus oraz ruchowo-somatyczne reakcje. Procesy psychiczne stanowią specyficzny produkt aktywności mózgu. Produkt oznacza stan czynnościowy. Procesy emocjonalne to jeden z rodzajów stanu czynnościowego. Emocje można rejestrować.
c) Psychologia materialistyczna (psychologowie Karniłow, Tiepłow, Byków): emocje to psychologiczne procesy wyrażające zaspokojenie lub niezaspokojenie życiowych potrzeb człowieka. Powstają w momencie aktywizacji potrzeby.
d) Pawłów: Emocje mają rożny sposob złożoności. Procesy emocjonalne związane są z:
• kora (uczucia) — złożone
• podkorą (emocje) - proste
e) Neobehawioryzm (Dollard, Miller):
• Badanie uczenia się emocji, warunkowanie emocji (szczególnie lęku)
• Starali się powiązać koncepcję psychoanalityczną z teorią uczenia się.
Psychoanaliza
• Istnieją również nieświadome emocje, niedostępne obserwacji. O ich istnieniu wnioskuje się na podstawie zachowania (analizy zachowania)
• Emocje stanowią jeden z głównych regulatorów zachowania
• Emocje mogą kierować pewnymi czynnościami (Pacjentka Freuda, dr Hans Sachs i mylenie kluczy)
• Jung wymienia jako jedno z czterech procesów psychicznych: myślenie, emocje, doznanie, intuicja
• Freud: źródła emocji: biologiczne - popędy
• Pierwszy okres życia podporządkowany jest całkowicie emocjom tj. zasada przyjemności.
W momencie rozwoju procesy poznawcze przejmują kontrolę w większym stopniu - zasada rzeczywistości (realizm) tzw. wyższego mechanizmu regulacyjnego
• Emocje negatywne: lęk, niepokój, patologie emocji - stanowiły ograniczone pole zainteresowań psychoanalityków.
3. Poznawcze ujęcie emocji
Nacisk na wyjaśnienie relacji pomiędzy procesami poznawczymi, a emocjonalnymi”
a) czy emocje są pierwotne i niezależne od poznania czy wtórne i zależne
b) czy emocje i poznanie należy traktować jako system współzależny w ramach ogólniejszego systemu regulacji stosunków człowieka z jego otoczeniem
a) Frijda - emocja to wieloskładnikowe zjawisko. Emocja uruchamia Priorytet działań i przeszkadza innym priorytetom. Emocje są stanami psychicznymi którym towarzyszą zamiany somatyczne, pantomimiczne, mimiczne i ekspresje
b) Doliński (2000): Emocje jest subiektywnym stanem psychicznych, uruchamiającym priorytet dla związanych z nim programem działania
c) Zimbardo i Ruch (1999): Wieloskładnikowe ujęcie
d) Averill (1999): Pojęcie emocji w trzech znaczeniach:
0 syndrom emocjonalny - zespoły zachowań i emocji
° stany emocjonalne - względnie krótkotrwałe, odwracalne dyspozycje do reagowania w typowy sposob dla danego syndromu
0 reakcje emocjonalne -bieżący zbór ujawniany przez człowieka znajdującego się w kreślonym stanie emocjonalny. Zespół Reakcji, (reakcje emocjonalne: wyraz twarzy, zmiany fizjologiczne, subiektywne doznania, zewnętrzne