1551622948

W swojej dalszej argumentacji Fieguth przypuszcza że wpływ na postawy odbiorcze czytelników miało również niewielkie zainteresowanie autorem Ferdydurke ze strony pisarzy niemieckich⁷².

Opinie Fiegutha dotyczące sukcesu poszczególnych edycji, ilustruje złożoność fenomenu niemieckiej recepcji Gombrowicza. Pierwsza edycja, choć w niedoskonałych przekładach, postrzegana była przez badacza jako ważne i szeroko omawiane wydarzenie kulturalne. Przekonanie Rolfa Fiegutha, że jednym z istotnych czynników, które spowodowały niską popularność pierwszej niemieckojęzycznej edycji utworów polskiego pisarza był przekład Waltera Tiela, skłania do podjęcia rozważań na temat wpływu obranej przez tłumaczy strategii translatorskiej na recepcję utworu w obszarze kultury docelowej.

W bogatej twórczości Gombrowicza, znanego przede wszystkim jako autora dramatów często obecnych na scenach europejskich i powieści, specyficzną pozycję zajmuje dzieło, które tylko z pozoru jest prozą. Jego lektura sprawia, że czytelnik nabiera przekonania iż pisarz w utworze tym podejmuje próbę rozrachunku nie tylko z własna twórczością, ale z całym swoim życiem. Nietrudno odgadnąć, że chodzi o Dziennik pisany przez niemal dwa dziesięciolecia (1953-1969) aż do śmierci autora. Gombrowiczowski Dziennik to swoista summa poetica, w której zawiera się cały artyzm pisarski jego twórcy. Nazwanie tej bardzo indywidualnej, konfesyjnej prozy opus magnum nie będzie przesadą. Dziennik polskiego pisarza ukazał się w dwóch niemieckich przekładach⁷³. Dwa tłumaczenia Dziennika i zagadnienie ich recepcji w krajach niemieckojęzycznych rzadko były przedmiotem dociekań literaturoznawczych⁷⁴. W niniejszej rozprawie postanowiono więc skoncentrować się na tym dziele twórcy Ferdydurke.

⁷²    R. Fi e g u t h: Gombrowicz mit deutscher Fresse..., s. 120-121.

⁷³    Zob. W. Gombrowicz: Die Tagebucher Band I: 1953-1956. Band U: 1957-1961, Band III: 1962-1969, ubersetzt von Walter Tiel, Pfullingen: Neske 1970; W. Gombrowicz: Tagebuch 1953-1969, aus d. Poln. von Olaf KUhl, MUnchen, Wien: Hanser 1988 (Gesammelte Werke 6-8).

⁷⁴    Zagadnienie to stanowiło przedmiot naszej wcześniejszej rozprawy, jednak fenomen ten omówiony został jedynie fragmentarycznie, pomijając całkowicie kwestie związane z problematyką poszczególnych niemieckich tłumaczeń utworu. Zob. M. Wiśniowska: Die Rezeptions- und Interpretationsgeschichte von Witold Gombrowicz' Tagebuch im deutschsprachigen Raum. Opole 2006. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Andrei Rudolph. Podobne ujęcie tematu prezentuje niemieckojęzyczna dysertacja Agnieszki Mara, poświęcona recepcji utworów Gombrowicza w niemieckiej prasie. Autorka także analizuje fenomen recepcyjny jedynie poprzez pryzmat krytyki literackiej, nie uwzględniając translatologicznego aspektu tego zjawiska. Por. A. M a r x: Rezeption Witold Gombrowicza im Spiegel der deutschsprachigen Literatur- und Theaterkritik. http://webdoc.sub.gwdg.de/diss/2007/marx/marx.pdf. [15.01.2008]. Przytoczone prace mają przede wszystkim charakter opisowo informacyjny, ograniczają się bowiem wyłącznie do zreferowania wypowiedzi poszczególnych krytyków, nie podejmując próby ich usystematyzowania i interpretacji, w niniejszej rozprawie pragniemy uzupełnić dotychczasowe ujęcie o aspekt przekładoznawczy, badając związki przekładu z recepcją utworu w kulturze docelowej.

19