1673067953

nie była dla mnie nowością”, „towarzyszył mi stres, ale byłam bardziej spokojna niż na próbnym egzaminie gimnazjalnym”. Uczniowie stresowali się często z tego powodu, że nie wiedzieli, jak przebiega egzamin: „Byłam zestresowana, gdyż nie wiedziałam, jak to dokładnie przebiega”.

Atmosfera wokół egzaminów zależała również od kręgu rówieśniczego oraz zachowania nauczycieli: „Bałam się, że posiadam niewystarczającą wiedzę, ale kilka oddechów, słowa otuchy wychowawcy, uśmiech Komisji i już byłam optymistycznie nastawiona”, „Przed samym egzaminem bardzo się denerwowałam. Ale kiedy byłam już z przyjaciółmi, stres minął. Do odstresowania śpiewaliśmy piosenki”, „Spokojny, bo to tylko test, poza tym szedłem z kumplami, więc było raźniej”, „Byłam spokojna, dopóki nie dotarłam do szkoły. Dopiero na miejscu, przez moje panikujące koleżanki zaczęłam się stresować”. Część osób była zestresowana (poniżej 1%), ponieważ nie wiedziała, jak zachowają się nauczyciele. Być może tacy uczniowie liczyli na to, że będą mogli „współpracować” z kolegami/koleżankami czyli oszukiwać: „Byłam bardzo zdenerwowana, ponieważ nie wiedziałam, czego się spodziewać po nauczycielach”, „byłem zestresowany, nauczyciele mnie obserwowali, pociłem się ze strachu”, „Byłam zestresowana. Bolał mnie brzuch, nie mogłam się skupić, rozglądałam się po sali, miałam nadzieję, że jakieś wiadomości jeszcze mi się przypomną”. Strach części zdających wynikał z atmosfery, jaką tworzyli wokół egzaminu nauczyciele: „Byłam bardzo zestresowana, ponieważ nauczyciele przez bardzo długi okres ostrzegali nas o stopniu jego trudności”, „Myślę, że egzaminowi gimnazjalnemu towarzyszyła niepotrzebna stresowa otoczka, pełna napięcia. Nauczyciele stwarzali napięcie i nadawali egzaminowi zbyt dużą rangę”.

Egzaminy zewnętrzne stanowiły dla uczniów bardzo ważne wydarzenie, decydujące o ich przyszłości. Dla części z nich stres związany z tym przeżyciem okazał się paraliżujący. Zatem poziom stresu, a nie obiektywnego merytorycznego przygotowania, wpływał na postawę wobec oszukiwania. Skoro jednak wśród badanych pojawiały się także obawy wynikające z samej nieznajomości przebiegu egzaminu, to dobrym rozwiązaniem wydaje się większe zaangażowanie szkół w poinformowanie uczniów o poszczególnych jego etapach lub zorganizowanie egzaminów próbnych.

Czynnikiem decydującym o emocjach podczas egzaminów, był stopień opanowania wiedzy i umiejętności określonych w podstawie programowej.

12