1673068336

Nowiny Lekarskie 2012,81, 2.175-181

ALEKSANDRA BASZCZUK, LENA KĘSY, ZYGMUNT KOPCZYŃSKI

WARTOŚĆ BADAŃ LABORATORYJNYCH W DIAGNOSTYCE WŁÓKNIENIA WĄTROBY

THE VALUE OFLABORATORY TESTSIN THE DIAGNOSIS OFLITER FIBROSIS

Katedra i Zakład Diagnostyki Laboratory jnej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Kierownik: prof. dr hab. n. med. Zygmunt Kopczyński

Streszczenie

W diagnostyce laboratoryjnej włóknienia wątroby wykorzystuje się szereg różnorodnych badań laboratoryjnych, na podstawie których możliwa jest ocena zaburzeń wynikających z postępującego procesu włóknienia. Obecnie „złotym standardem" w rozpoznawaniu tego schorzenia jest ocena mikroskopowa bioptatu tkanki wątrobowej. Jest to badanie inwazyjne, stąd istnieje możliwość wystąpienia powikłań. Dodatkowo należy uwzględnić inne, niekorzystne czynniki związane z obróbką badanego fragmentu tkanki, które wpływają na ostateczny wynik. Z uwagi na brak nieinwazyjnego testu, który pozwoliłby na jednoznaczne postawienie diagnozy, a dodatkowo umożliwia! późniejsze monitorowanie postępującego procesu włóknienia wątroby i ocenę wdrożonego leczenia, wiele uwagi w badaniach naukowych poświęca się obecnie surowiczym markerom włóknienia. Markery pośrednie pozwalają na ocenę zaburzenia funkcji wątroby, natomiast markery bezpośrednie odzwierciedlają procesy nadmiernego gromadzenia się i degradacji macierzy pozakomóikowej. Poszczególne substancje oznacza się pojedynczo lub łączy się je w panele. Przykładem może być test ELF (Enhanced Liver Fibrosis), którego składowymi są kwas lualuronowy, aminokońcowy propeptyd prokolagenu typu III (PIIINP) oraz inhibitor metaloproteinazy 1 macierzy pozakomórkowej (TIMP-1). Przeprowadzone do tej pory badania naukowe oceniające przydatność tego testu w diagnostyce włóknienia wątroby potwierdzają możliwość wykorzystania go zarówno do rozpoznawania jak i oceny stopnia zaawansowania procesu włóknienia. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie roli badań laboratoryjnych w diagnostyce omawianego schorzenia ze szczególny m uwzględnieniem znaczenia nowych, surowiczych markerów włóknienia wątroby.

SŁOWA KLUCZOWE: włóknienie wątroby, serologiczne markery włóknienia, test ELF.

Summa ry

The laboratory diagnosis of liver fibrosis uses a number of differcnt laboratory tests, which are hclpful in hepatic fibrosis asscssment, from which it is possible to assess impairment resulting front a process of progressive fibrosis. Currently, the 'gold standard” in the diagnosis of this disease is liverbiopsy. It is an invasive test, which is associated with the occurrence of complications. Additionally, other disadvantageous factors connected with treatment of examined tissue’s fragment w hich have influence on finał outcome. should be taken into consideration. Due to the lack of a non-invasive test, which would let to formulate unambiguous diagnose and additionally madę possibility for further monitoring of progression in liver fibrosis and evaluation of implemented treatment, a lot of attention in scientific researches is currently paid to serum biomarkers of fibrosis. Indirect markers create possibility for evaluation of liver disfunction, whereas direct markers reflect process of extracellular matrix’s excessive gathering and degradation. Individual substances are marked singly or joined in panels. Test ELF (Enhanced Liver Fibrosis) could be an example. It consists of hyaluronic acid, procollagen III amino-terminal peptide (PIIINP) and tissue inhibitor of matrix metalloproteinase 1 (TIMP-1). The scientific researches that have been conducted so far and which evaluate the utility of this test in liver fibrosis' diagnosis, confirm the possibility of taking advantage of this test both to identify and to evaluate the level of advanceinent in liver fibrosis. The aim of this paper is to present the role of laboratory tests in liver fibrosis’ diagnosis with particular reference to the importance of new serum biomarkers of fibrosis.

KEY WORDS: liver fibrosis. serologie tests of fibrosis. the ELF test.

Wprowadzenie

Włóknienie wątroby jest procesem chorobowym, który zachodzi wskutek długotrwałego działania czynnika uszkadzającego o różnej etiologii. Istotą tego procesu jest zaburzenie rów nowagi między' syntezą a degradacją składników macierzy pozakomórkowej (ang. extracel-lular matrix ECM), prowadzące do ich nadmiernego gromadzenia się, a w konsekwencji do przerostu, twardnienia i bliznowacenia tkanek [1, 2]. Dzieje się tak, gdy procesy naprawcze, tj. zastępowanie uszkodzonych hepa-tocytów' zdrowymi i odtwarzanie tkanki łącznej przestają być podatne na mechanizmy je regulujące. Dochodzi wtedy do tworzenia przegród łącznotkankowych, zaburzenia prawidłowej architektury narządu oraz powstawania niepraw idłowych strukturalnie tzw. guzków regeneracyjnych. W ostatnim stadium rozwija się marskość wątroby [2, 3,4, 5],

PRACE POGLĄDOWE