2277150977

4.2.Dobór naddatków i ustalanie przedmiotów obrabianych 4.2.1. Materiał nauczania

Dobór naddatków

Uzyskanie odpowiedniej dokładności wykonania i chropowatości powierzchni wymaga zastosowania kilku kolejno zastosowanych rodzajów obróbki. Obróbkę możemy podzielić na obróbkę zgrubną, kształtującą i wykańczającą.

Obróbka zgrubna ma na celu usunięcie zewnętrznych warstw materiału, a w przypadku prefabrykatów walcowanych (pręty i wałki okrągłe) zapewnienie równomiernych naddatków na dalszą obróbkę. Po tej obróbce nie uzyskujemy wysokich dokładności i niskich chropowatości powierzchni. Uzyskujemy około 14 klasę dokładności, a chropowatość Ra około 20 pm.

Obróbka kształtująca ma na celu uzyskanie właściwych kształtów przedmiotu obrabianego. Pozostawia się tylko nieduże naddatki na dalszą obróbkę na powierzchniach tego wymagających. Uzyskuje się klasy dokładności rzędu 10 - 12. Chropowatości powierzchni Ra około 2,5 do 5 pm.

Obróbka wykańczająca ma na celu uzyskanie wysokich dokładności i niskich chropowatości powierzchni. Wykonuje się je dla niektórych powierzchni. Uzyskuje się klasy dokładności do 5. Chropowatości powierzchni Ra poniżej 5 pm.

Innym kryterium podziału rodzajów obróbek jest sposób obróbki. Możemy wyróżnić następujące, główne ich sposoby: wiercenie, toczenie, struganie, wytaczanie, rozwiercanie, pogłębianie, szlifowanie, przeciąganie, docieranie, polerowanie, gładzenie, dogładzanie.

Zależności uzyskiwanych dokładności i chropowatości powierzchni od wybranych rodzajów obróbek przedstawia tabela 2.

Tabela 2. Uzyskiwane klasy dokładności i chropowatości przy różnych rodzajach obróbki¹

Klasy dokładności

Chropowatości powierzchni Ra

Sposób	Rodzaj	5	6	7	8	9	10	11	12- 14	20	10	5	2,5	1,25	0,63	0,32	0,16	0,08	0,04 -0,01
Wiercenie								1		1	1	¥
Toczenie	zgrubna								■	1
	kształtująca					■	1	1			1	¥	1
	wykańcz.			1	1	1								1	1	1
Wyłączanie	zgrubna							1	1	1
	kształtująca					■	1				1	X	1	1
	wykańcz.		1	1	1										1	1	1
Rozwiercan	zgrubna					1	1						1	1
ic	wykańcz.		¥	1	¥										■	1
Frezowanie	zgrubna						1	1		1
	kształtująca					■	1				1	¥	1
	wykańcz.				1	I								1	1
Szlifowanie	zgrubna				¥	I	1						1	1
	kształtująca			■	1	1								1	r
	wykańcz.	1	1	1											r	r
Docieranie	zgrubna				¥	1										1
	kształtująca			¥	¥												1	1
	wykańcz.	r	1	¥
Polerowani	zgrubna															¥	1	I
^c	wykańcz.																		Y
Dogładzani	zgrubna			¥	1													¥
^c	wykańcz.	i	X																■

¹ M. Feld.: Projektowanie procesów technologicznych typowych części maszyn. WNT. Warszawa, s 86.

„Projekt współfinansowany ze środków europejskiego Funduszu Społecznego"

11