2749771538

Rachunkowość wiedzy

spektywy teorii rachunkowości wiedzy należy zauważyć, że Cotru-glio w Księdze o sztuce handlu z 1458 roku nie tylko podjął pierwszą znaną próbę opisu praktyki księgowości weneckiej, ale również podkreślał znaczenie wiedzy w działalności gospodarczej. Cotruglio rozpoczynając rozdział O wiedzy kupca pisał: „Kiedy dochodzę do wiedzy kupieckiej, jaka i ile winno jej być, i zaczynam o tym myśleć, tracę siły, gdyż kieruje mnie to do nieskończoności”¹. W 1494 roku Luca Pacioli wydał drukiem w Wenecji dzieło pt. Summa de Ari-thmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalita. Jej rozdział XI de Computis et Scripturis wykazuje cechy quasi-aksjomatycznego wykładu teorii rachunkowości. Dlatego nie powinien dziwić fakt, że Summa stała się na kilka stuleci wzorcowym podręcznikiem dla kupców, bankierów, przemysłowców i księgowych. „Kto się kupiectwem zajmuje, a nie zna zawodu, wnet straci pieniądze”² - napominał ten najsłynniejszy w historii podręcznik ekonomii stosowanej.

Obowiązujący na początku XXI wieku paradygmat rachunkowości podwójnej nie zmienił się znacząco od czasów Paciolego. Podczas dwóch rewolucji gospodarczych - handlowej oraz przemysłowej - dobrze spełniał zadania w zakresie odtwarzania prawdziwego i rzetelnego obrazu podmiotów gospodarujących. W XX wieku, pod wpływem dynamicznego rozwoju rynków finansowych, został uszczegółowiony, poddany standaryzacji i usztywniony przez regulacje prawne. Z tej przyczyny krajowe i międzynarodowe uregulowania prawne blokują rozszerzenie paradygmatu rachunkowości o nowe zagadnienia, a nawet poniekąd dalszy rozwój gospodarki opartej na wiedzy.

Aby się o tym przekonać, wystarczy przeanalizować bilans, to jest zestawienie zasobów gospodarczych, wielkiego przedsiębiorstwa

1

   B. Cotruglio, Księga o sztuce handlu, T.W. Historia Iagellonica, Kraków 2007, s. 121. Współczesną instytucjonalną formą działalności kupieckiej jest przedsiębiorstwo, które pozyskuje, wykorzystuje, a nierzadko i rozwija wiedzę.

2

   L. Pacioli, Tractatus XI, de Computis et Scripturis, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2007, s. 104.