DSC01315

24 PODSTAWOWE ZAGADNIENIA RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ

Należy podkreślić, że zawarte w międzynarodowych i krajowych regulacjach rachunkowości szczegółowe rozwiązania są pochodną ogólnych zasad prawidłowej rachunkowości, które zostały wypracowane przez teorię i wielowiekową praktykę rachunkowości. Ich przestrzeganie zapewnia, jak już podkreślano, porównywalność informacji dostarczanych przez rachunkowość w różnym miejscu i czasie.

2.4. Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości

Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości zawiera opis zasad rachunkowości przyjętych przez daną jednostkę gospodarczą. Obowiązek przygotowania i aktualizacji takiej dokumentacji uor nakłada na wszystkie jednostki prowadzące pełną rachunkowość, czyli księgi rachunkowe (handlowe). Wykaz tych jednostek jest zawarty w tablicy 2.2. Należy pamiętać, iż są to jednostki mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Konieczność opracowania dokumentacji zasad rachunkowości wynika z istnienia możliwości wyboru przez jednostkę gospodarczą określonego rozwiązania spośród rozwiązań dopuszczanych przez uor. Przykładowo, ustawa pozostawia do samodzielnej decyzji jednostki, którą metodę amortyzacji ona zastosuje czy też według jakiej metody będzie wyceniać zużycie materiałów. Dokonany przez jednostkę wybór jest wyrazem jej polityki bilansowej¹.

Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości powinna określać:

a)    rok obrotowy i należące do niego okresy sprawozdawcze,

b)    metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego, wybrane przez daną jednostkę spośród metod dopuszczanych przez ustawę o rachunkowości,

c)    sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych,

d)    system ochrony danych i ich zbiorów (dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, innych dokumentów stanowiących podstawę zapisów w księgach).

Rok obrotowy zostaje określony w statucie lub umowie, na których podstawie powstała dana jednostka gospodarcza. Obejmuje on dwanaście kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych. Rok obrotowy może pokrywać się z rokiem kalendarzowym lub innym okresem kolejnych dwunastu miesięcy, stosowanym również do rozliczeń podatkowych, na przykład od 1 lipca do 30 czerwca.

W skład roku obrotowego wchodzą okresy sprawozdawcze. Rozumie się je jako okresy, za które są sporządzane sprawozdania finansowe na mocy przepisów

TABLICA 2.2 • Jednostki gospodarcze prowadzące księgi rachunkowe w Polsce

Podstawa

prowadzenia

—

—

Jednostki gospodarcze

Obowiązek ustawowy (uor, art. 2 ust. 1)

1.    Spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, także w organizacji) oraz spółki cywilne (bez wymienionych w punkcie 2) i inne osoby prawne z wyłączeniem NBP i Skarbu Państwa

2.    Osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne tych osób, spółki partnerskie, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy osiągnęły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 euro"

3.    Jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek wymienionych w punktach 1 i 2

4.    Jednostki organizacyjne, które działają na podstawie prawa bankowego, prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, działalności ubezpieczeniowej, funduszach emerytalnych (bez względu na wielkość osiągniętych przychodów)

5.    Zagraniczne osoby prawne, zagraniczne jednostki nieposiadająęe osobowości prawnej, zagraniczne osoby fizyczne, prowadzące na terytorium Polski działalność osobiście, przez osobę upoważnioną, przy pomocy pracowników (niezależnie od wielkości osiąganych przychodów)

6.    Gminy, powiaty, województwa i ich związki, a także państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie jednostki budżetowe, gospodarstwa pomocnicze tych jednostek, zakłady budżetowe

7.    Niewymienione wcześniej jednostki, które otrzymują na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego, przy czym obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych powstaje od początku roku. w którym dotacje lub subwencje zostały przyznane

Dobrowolny wybór I. Osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne tych osób oraz spółki partnerskie, (uor, art. 2 ust. 2)    których przychody ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finan

sowych za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły równowartości w walucie polskiej 800000 euro. Zamiar prowadzenia ksiąg rachunkowych wymaga zgłoszenia we właściwym urzędzie skarbowym przed rozpoczęciem roku obrotowego

1

polityka bilansowa oznacza ogół zgodnych z prawem decyzji wywierających wpływ na treść informacji dostarczanych przez rachunkowość, a zawartych w sprawozdaniu finansowym. Kryterium wyborów decyzyjnych jest osiągnięcie celów gospodarczych danej jednostki.

¹¹ Przeliczenie na walutę polską przeprowadza się po średnim kursie ustalonym przez NBP na 30 września roku poprzedzającego dany rok obrotowy.

ustawy o rachunkowości lub innych przepisów z wykorzystaniem danych zawartych w księgach rachunkowych.

Dokumentacja zasad rachunkowości musi precyzować, które spośród dopuszczanych przez ustawę o rachunkowości metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego znajdują zastosowanie w danej jednostce gospodarczej. Na przykład, ustawa dopuszcza stosowanie różnych metod wyceny materiałów. W dokumentacji zasad jednostka musi podać, którą metodę będzie stosować. Podobnie jest w wypadku metod amortyzacji czy wariantu ustalania wyniku finansowego.