W JAKIEJ SYTUACJI DOSZ£O DO PIERWSZEGO ROZBIORU POLSKI W JAKIEJ SYTUACJI DOSZ£O DO PIERWSZEGO ROZBIORU POLSKI Reformy sejmu konwokacyjnego z 1764 roku, elekcja Stanis³awa Augusta Poniatowskiego. Konfederacja barska - 1768 rok. Wojna polsko - rosyjska i pierwszy rozbiór Polski - 5 sierpnia 1772 roku. Reformy sejmy rozbiorowego - z 1773 roku. Z pierwszymi projektami reform w Polsce wystêpowano ju¿ w pierwszej po³owie XVIII wieku, by³ to Stanis³aw Leszczyñski z utworem “G³os wolny wolnoœæ ubezpieczaj¹cy”, oraz Stanis³awa Konarski “O skutecznym rad sposobie”. Z dalszymi propozycjami reform wyst¹pi³ obóz Familii Czartoryskich, który ¿e w walce o reformy w Polsce nale¿y liczyæ na sojusz z Rosj¹, z Katarzyn¹ II. Czartoryscy wyst¹pili z propozycjami reform na sejmie konwokacyjnym w 1764r., przedstawi³ je kanclerz Andrzej Zamojski. Zamojski postulowa³ reformy polityczne, co do funkcjonowania pañstwa, ale tak¿e reformy spo³eczne, które dotyczy³yby zmiany stosunków szlachty do ch³opa i mieszczan. Na sejmie konwokacyjnym ostatecznie wprowadzono nowy regulamin obrad sejmu, zakaz przysiêgania pos³ów na tzw. instrukcje sejmikowe, wprowadzono g³osowanie wiêkszoœci¹ g³osów w sprawach skarbowych i ekonomicznych, powo³ano równie¿ Komisje Skarbu i Wojska, zdecydowano tak¿e o wprowadzeniu c³a generalnego. Na sejmie elekcyjnym z 1764r., na którym wybrano Stanis³awa Augusta Poniatowskiego, cz³owieka gruntownie wykszta³conego, zwolennika reform w Polsce, polityka znaj¹cego stosunki w Polsce i Europie. Mocno trzymaj¹cy siê jednak sojuszu z Rosj¹, by³ doskona³ym mecenasem nauki, kultury i sztuki. Król od razu potwierdzi³ kontynuacjê dzie³a rozpatrywanego na Sejmie Konwokacyjnym, powo³a³ tzw. Konferencjê króla z ministrami, powo³a³ tak¿e Komisjê Mennic¹, która mia³a uporz¹dkowaæ system monetarny, finansowy w Polsce, zak³ócaj¹c mocno dzia³ania Fryderyka II, który dopuœci³ siê fa³szerstwa wydaj¹c monety ze stemple polskim o mniejszej wartoœci kruszca, co spowodowa³o kryzys monetarny w Polsce. Król doprowadzi³ te¿ do utworzenia tzw. Komisji Dobrego Porz¹dku, których celem by³o uporz¹dkowanie skarbowoœci i w ogóle gospodarki miast królewskich. Reformatorskie nastawienie króla, wprowadzanie w ¿ycie niektórych reform zaniepokoi³o s¹siadów Polski. Ju¿ w 1766r. Fryderyk II wniós³ protest przeciwko c³u generalnemu (w jego nastêpstwie nast¹pi³o poœrednio zmniejszenie zysków w handlu pruskim). Fryderyk II wkrótce doprowadzi³ do odwo³ania c³a, co wyraŸnie godzi³o w sytuacje gospodarcz¹ Polski. W walce o dalsze zahamowanie reform w Polsce pañstwa oœcienne wykorzystaj¹ problem innowierców. Ich prawa by³y uszczuplane od 1733r., Katarzyna II i Fryderyk II ¿¹dali ustêpstw na rzecz innowierców, król zwa¿aj¹c na wrêcz fanatyczne nastawienie szlachty nie zgodzi³ siê na te ustêpstwa. W tej sytuacji w 1767r.pod os³on¹ wojsk rosyjskich zawi¹za³a siê konfederacja innowierców w S³ucku i Toruniu. W odpowiedzi na tê konfederacjê w tym samym roku szlachta katolicka kierowana przez Miko³aja Repnina (ambasadora carskiego w Warszawie) zawi¹za³a konfederacjê w Radomiu. Celem konfederacji by³a “obrona wiary i wolnoœci”. Na prze³omie roku 1767/68 obradowa³ w RP sejm, w czasie obrad Radomianie ¿¹dali detronizacji Stanis³awa Augusta Poniatowskiego. Wtedy Repnin zdecydowanie odmówi³, za¿¹da³ praw dla innowierców (desydentów). W stosunku szlachty, która sta³a w opozycji aresztowa³ 4 pos³ów wysy³aj¹c ich w g³¹b Rosji. W tych warunkach sejm z 1768, nazywany delegacyjnym zdecydowa³ siê na przyjêcie praw dla innowierców, oraz na przyjêcie tzw. praw kardynalnych. Innowiercy uzyskali prawo budowy œwi¹tyñ i szkó³, uzyskali swobody wyznawania religii i kultury, oraz prawo pe³nienia funkcji publicznych. Natomiast prawa kardynalne mia³y byæ nienaruszaln¹ zasad¹ podstawy funkcjonowania pañstwa, by³y to gwarancje wolnej elekcji, liberum veto, prawa wypowiadania niepos³uszeñstwa królowi przez szlachtê, wy³¹czne prawo szlachty do piastowania urzêdów i prawo ,szlachty na d ch³opem. Prawa kardynalne mia³y byæ niezmienne, a gwarancj¹ ich nienaruszalnoœci zosta³a caryca Katarzyna II. W ten sposób w oparciu o decyzjê Sejmu Delegacyjnego Polska schodzi³a do pozycji pañstwa wasalnego od Rosji. W reakcji na powy¿sze wydarzenia ju¿ w !768r. szlachta polska zawi¹za³a konfederacj¹ w Barze, która mia³a na celu obronê katolicyzmu w Polsce, praw szlachty , oraz niezale¿noœci pañstwa. Konfederacja barska sta³a siê bezpoœredni¹ przyczyn¹ wojny polsko-rosyjskiej z lat 1768-72 i pierwszego rozbioru Polski. Wojna polsko-rosyjska mia³a charakter partyzancki, szlachecki, wziêli tak¿e udzia³ mieszczanie i ch³opi, ale w mniejszym stopniu. Doœæ du¿¹ rolê odegra³ Kazimierz Pu³aski, który odniós³ du¿y sukces kieruj¹c walkami w obronie Czêstochowy. Opór z³ama³ siê, kiedy Prusy, Austria i Rosja porozumia³y siê co do I rozbioru Polski. Inicjatorem takich dzia³añ by³ Fryderyk II. Du¿y opór na ten akt rozbiorowy tworzy³a Katarzyna II, która w przysz³oœci planowa³a ca³kowite podporz¹dkowanie Rzeczypospolitej tylko Rosji. Konwencja rozbiorowa podpisana 5 sierpnia 1772 roku w Petersburgu mówi³a, ¿e Rosja zajê³a obszary na wschód od DŸwiny i Dniepru, Prusy zajê³y Warmiê, Pomorze Gdañskie bez Gdañska i Torunia, oraz obszar nadnotecki, natomiast Austria zajê³a czêœæ województwa krakowskiego, sandomierskiego, a tak¿e woj. ruskie po rzekê Zbrucz. W sumie Polska utraci³a 210tys. km2, oraz 4,5 mln ludnoœci. W 1773r. w Warszawie zwo³ano tzw. sejm rozbiorowy, na sejmie ratyfikowano konwencjê rozbiorow¹, oraz zawarto traktaty handlowe z zaborcami, przyjêto tak¿e szereg reform wewnêtrznych dotycz¹cych ¿ycia politycznego, nie rozwi¹zuj¹cych problemów spo³ecznych. Atmosfera obrad sejmu by³a bardzo burzliwa, czeœæ pos³ów na czele z Tadeuszem Rejtanem próbowa³a nie dopuœciæ do ratyfikowania konwencji rozbiorowej. Protest zlekcewa¿ono, opanowano, bo du¿¹ rolê odegra³ sam marsza³ek sejmu Adam Poniñski, który wys³ugiwa³ siê zaborcom za 24tys. dukatów rocznie. W ramach reform wewnêtrznych na sejmie przyjêto: powo³ano do ¿ycia Radê Nieustaj¹c¹, by³a przewidziana jako organ kieruj¹cy pañstwem w okresie miêdzy sesjami sejmu. Rada sk³ada³a siê z 5 departamentów, tzw. Interesów Cudzoziemców, Policji (Dobrego Porz¹dku), Wojska, Sprawiedliwoœci i Skarbu. powo³ano tak¿e s³ynny KEN, czyli Komisjê Edukacji Narodowej, która mia³a zaj¹c siê reform¹ oœwiaty, pe³ni³a rolê pierwszego na œwiecie Ministerstwa Oœwiaty. Na jej dzia³alnoœæ przeznaczono maj¹tek po skasowanym w 1773r. Zakonie Jezuitów(tak¹ decyzjê podj¹³ papie¿ Klemens XIV). Sejm przyj¹³ now¹ reformê wojskow¹, zak³adaj¹c liczbê sta³ego wojska w kraju na 30tys.. Wprowadzono równie¿ c³o generalne i tzw. jednolite podymne (podatek co do ch³opów i wsi). Oddano w dzier¿awê królewszczyzny na drodze licytacji. Ponownie zebrano prawa kardynalne rozszerzaj¹c je o zakaz powo³ywania na tron cudzoziemców oraz dzieci i wnuków panuj¹cego. Gwarantem praw kardynalnych stali siê trzej zaborcy Polski.