INSUREKCJA KOSCIUSZKOWSKA . - III ROZBIOR POLSKI

Drugi rozbiór Polski doprowadziÂÅ‚ w okrojonym paÃÄ…stwie polskim do wielkiego kryzysu spoÂÅ‚ecznego, politycznego, gospodarczego. Z tej przyczyny oraz pod wpÂÅ‚ywem rewolucyjnych wystÂÄ…pieÃÄ… francuskich i zaburzeÃÄ… Å“lÂÄ…skich w 1793 r. atmosfera polityczna i spoÂÅ‚eczna w Warszawie stawaÂÅ‚a siê coraz bardziej napiêta. Na tê sytuacjê miaÂÅ‚o takÂże wpÂÅ‚yw wielkie niezadowolenie chÂÅ‚opów i mieszczan, szezególnie po obaleniu postanowieÃÄ… konstytucji majowej.

Austria (nie wziêÂÅ‚a udziaÂÅ‚u w drugim rozbiorze) dÂÄ…ÂżyÂÅ‚a do powetowania przegranych w wojnie z FrancjÂÄ… kosztem ziem Polski. W kraju wielu polityków widziaÂÅ‚o rozwiÂÄ…zanie kwestii niepodlegÂÅ‚oÅ“ci w natychmiastowym wybuchu powstania - obok haseÂÅ‚ niepodlegÂÅ‚oÅ“ciowych znalazÂÅ‚yby siê takÂże radykalne hasÂÅ‚a dotyczÂÄ…ce kwestii chÂÅ‚opskiej. Przewidywany na dowódcê przyszÂÅ‚ego powstania gen. Tadeusz KoÅ“ciuszko przebywaÂÅ‚ we Franeji, nie uzyskujÂÄ…c zbyt wielkiej pomocy od rzÂÄ…du rewolucyjnego, który nie chciaÂÅ‚ zraziÃÅš do siebie Rosji i Prus. KoÅ“ciuszko postanowiÂÅ‚ szukaÃÅš poparcia w kraju, w masach ludowych. Plan powstaÃÄ…czy zakÂÅ‚adaÂÅ‚ opanowanie Krakowa i przyciÂÄ…gniêcie w rejon miasta wojsk rosyjskich. W drugiej fazie miaÂÅ‚y wybuchnÂÄ…ÃÅš lokalne powstania.

Pod wpÂÅ‚ywem dziaÂÅ‚alnoÅ“ci rosyjskiego ambasadora nastêpowaÂÅ‚a redukcja wojska polskiego, co miaÂÅ‚o zdezorganizowaÃÅš przygotowania powstaÃÄ…cze. SprzeciwiajÂÄ…c siê redukcji wojska brygadier Antoni MadaliÃÄ…ski ze swoim oddziaÂÅ‚em kawalerii zbuntowaÂÅ‚ siê i posuwajÂÄ…c siê z OstroÂłêki wzdÂÅ‚uÂż granicy z Prusami na poÂÅ‚udnie, przybyÂÅ‚ do Krakowa, gdzie przebywaÂÅ‚ KoÅ“ciuszko. Ambasador rosyjski Igelstróm wycofaÂÅ‚ wojska rosyjskie z okolic Krakowa w kierunku Warszawy - Kraków staÂÅ‚ siê wolny. 24 III 1794 r. na Rynku krakowskim Tadeusz KoÅ“ciuszko ogÂÅ‚osiÂÅ‚ akt insurekcji - powstania - objÂÄ…ÂÅ‚ wÂÅ‚adzê dyktatorskÂÄ…, skÂÅ‚adajÂÄ…c przysiêgê zobowiÂÄ…zaÂÅ‚ siê, Âże bêdzie walczyÂÅ‚ w "imiê wolnoÅ“ci, catoÅ“ci i niepodlegloÅ“ci ", ogÂÅ‚osiÂÅ‚ akty powstaÃÄ…cze (powoÂÅ‚ywaÂÅ‚y pod broÃÄ… mêÂżczyzn miêdzy 18 a 28 rokiem Âżycia). KoÅ“ciuszko zgromadziÂÅ‚ 4 tys. ÂżoÂÅ‚nierzy i 2 tys. kosynierów.

4 kwietnia pod RacÂÅ‚awicami, dziêki bohaterskiej postawie chÂÅ‚opskich kosynierów, wojska KoÅ“ciuszki rozbiÂÅ‚y wojska rosyjskie generaÂÅ‚a Tormasowa. Zwyciêstwo miaÂÅ‚o znaczenie moralne. KoÅ“ciuszce nie udaÂÅ‚o siê pomaszerowaÃÅš w kierunku Warszawy, powstanie zaczêÂÅ‚o ogarniaÃÅš nowe tereny - Lubelskie, WoÂÅ‚yÃÄ…. 17 kwietnia wybuchÂÅ‚o powstanie w Warszawie - dowodziÂÅ‚ nim szewc Jan KiliÃÄ…ski; dziêki ofiarnej postawie prostej ludnoÅ“ci miasta, po dwóch dniach walk Warszawa znalazÂÅ‚a siê w rêkach powstaÃÄ…ców. Walki objêÂÅ‚y Mazowsze i Podlasie. Na Litwie powstaniem dowodziÂÅ‚ Jakub JasiÃÄ…ski. W Wilnie ustanowiono Radê NajwyÂższÂÄ… LitewskÂÄ… - sÂÄ…dy nad zdrajcami.

7 maja 1794 r. w obozie pod PoÂÅ‚aÃÄ…cem Tadeusz KoÅ“ciuszko ogÂÅ‚osiÂÅ‚ UniwerssÂÅ‚. w którym rozciÂÄ…gaÂÅ‚ opiekê rzÂÄ…du nad chtopem: chÂÅ‚opi mieli otrzymaÃÅš woluÅ“ÃÅš osobistÂÄ…, zagwarantowano im nieusuwalnoÅ“ÃÅš z uÂżytkowanej ziemi, obniÂże

.: paÃÄ…szczyzny o 2 dni przy dotychczasowej wiêkszej niÂż 4 dni w tygodniu, lub a 1 dzieÃÄ… przy paÃÄ…szczyŸnie obowiÂÄ…zujÂÄ…cej 2-4 dni w tygodniu. Dziêki temu W elu chÂÅ‚opów zgÂÅ‚osiÂÅ‚o siê do powstania - w praktyce postanowienia uniwersaÂÅ‚u poianieckiego nie zostaÂÅ‚y wcielone w Âżycie, byÂÅ‚y sabotowane przez szlachtê.

9 maja w Warszawie doszÂÅ‚o do zamieszek - powieszono zdrajców targowiczan, - mieÅ“cie wÂÅ‚adzê przejêÂÅ‚a Rada NajwyÂższa Narodowa. Dziêki radykalnym dziaÂÅ‚aczom, tzw. jakobinom. wzrosÂÅ‚y nastroje rewolucyjne. W szczytowym okresie powstania pod broniÂÄ… znajdowaÂÅ‚o siê ok. 105 tys. osób. WystêpowaÂÅ‚y jednak trudnoÅ“ci kadrowe wÅ“ród oficerów i powaÂżne braki w wyszkoleniu. Wojsko byÂÅ‚o Âżle uzbrojone.

Ziemie polskie po 111 rozbiorze (1795)

Kiedy do wojny wÂÅ‚ÂÄ…czyÂÅ‚y siê Prusy, sytuacja wojsk powstaÃÄ…czych ulegÂÅ‚a znacznemu pogorszeniu. 6 czerwca pod Szczekocinami KoÅ“ciuszko poniósÂÅ‚ klêskê, Kraków zajêÂÅ‚y wojska pruskie. PowstaÃÄ…cy cofali siê do Warszawy. 28 VI doszto do zaburzeÃÄ… w mieÅ“cie - lud otworzyÂÅ‚ wiêzienia i dokonaÂÅ‚ samosÂÄ…dów nad targowiczanami. Wobec tych wydarzeÃÄ…, a zwÂÅ‚aszcza wobec zbliÂżania siê do stolicy wojsk pruskich KoÅ“ciuszko podjÂÄ…ÂÅ‚ przygotowania do obrony. 13 lipca rozpoczêÂÅ‚o siê oblêÂżenie miasta, które wzmogÂÅ‚o siê w sierpniu. W celu odciÂÄ…gniêcia Prusaków spod stolicy KoÅ“ciuszko wsparÂÅ‚ powstaÃÄ…ców wielkopolskich wysyÂÅ‚ajÂÄ…c tam korpus pod dowództwem generaÂÅ‚a Jana Henryka DÂÄ…browskiego - Prusacy odeszli spod Warszawy. Wojska rosyjskie zdusiÂÅ‚y powstanie na Litwie, od poÂÅ‚udnia od strony Ukrainy w granice Polski wkroczyÂÅ‚y wojska rosyjskie pod dowództwem generaÂÅ‚a MichaÂÅ‚a Suworowa. 10 paŸdziernika 1794 r. w bitwie pod Maciejowicami ranny KoÅ“ciuszko dostaÂÅ‚ siê do niewoli rosyjskiej. 4 listopada wojska rosyjskie pod wodzÂÄ… Suworowa dokonaÂÅ‚y rzezi mieszkaÃÄ…ców Pragi - stolica za poÅ“rednictwem króla StanisÂÅ‚awa Augusta skapitulowaÂÅ‚a. Powstanie upadÂÅ‚o.

24 paŸdziernika 1795 r. w Petersburgu podpisano konwencjê rozbiorowÂÄ… trzeci rozbiór Polski. Prusy - Mazowsze i tereny litewskie po Niemen, ok. 48 tys. kmz, 1 mln mieszkaÃÄ…ców; Rosja - ziemie Litwy, ÂÅ»mudzi i Podola ok. 120 tys. km2, ok. 1,2 tys. mieszkaÃÄ…ców; Austria - MaÂÅ‚opolska miêdzy PilicÂÄ… a Bugiem, czêœÃÅš Podlasia i Mazowsza. ok. 47 tys. kmz, 1,5 mln mieszkaÃÄ…ców.

Król StanisÂÅ‚aw August Poniatowski abdykowaÂÅ‚, przeniósÂÅ‚ siê do Petersburga, gdzie zrnarÂÅ‚ (1798). W 1797 r. w Petersburgu paÃÄ…stwa zaborcze podpisaÂÅ‚y dokument - na zawsze zostaÂÅ‚a zIikwidowana .. nazwa Królestwa Polskiego ".

.