INSUREKCJA KOSCIUSZKOWSKA . III ROZBIOR POLSKI
Drugi rozbiór Polski doprowadził w okrojonym państwie polskim do wielkiego kryzysu społecznego, politycznego, gospodarczego. Z tej

przyczyny oraz pod wpływem rewolucyjnych wystąpień francuskich i zaburzeń śląskich w 1793 r. atmosfera polityczna i społeczna w
Warszawie stawała się coraz bardziej napięta. Na tę sytuację miało także wpływ wielkie niezadowolenie chłopów i mieszczan,
szezególnie po obaleniu postanowień konstytucji majowej.
Austria (nie wzięła udziału w drugim rozbiorze) dążyła do powetowania przegranych w wojnie z Francją kosztem ziem Polski. W kraju

wielu polityków widziało rozwiązanie kwestii niepodległości w natychmiastowym wybuchu powstania - obok haseł niepodległościowych
znalazłyby się także radykalne hasła dotyczące kwestii chłopskiej. Przewidywany na dowódcę przyszłego powstania gen. Tadeusz
Kościuszko przebywał we Franeji, nie uzyskując zbyt wielkiej pomocy od rządu rewolucyjnego, który nie chciał zrazić do siebie Rosji i
Prus. Kościuszko postanowił szukać poparcia w kraju, w masach ludowych. Plan powstańczy zakładał opanowanie Krakowa i

przyciągnięcie w rejon miasta wojsk rosyjskich. W drugiej fazie miały wybuchnąć lokalne powstania.
Pod wpływem działalności rosyjskiego ambasadora następowała redukcja wojska polskiego, co miało zdezorganizować przygotowania
powstańcze. Sprzeciwiając się redukcji wojska brygadier Antoni Madaliński ze swoim oddziałem kawalerii zbuntował się i posuwając
się z Ostrołęki wzdłuż granicy z Prusami na południe, przybył do Krakowa, gdzie przebywał Kościuszko. Ambasador rosyjski Igelstróm
wycofał wojska rosyjskie z okolic Krakowa w kierunku Warszawy - Kraków stał się wolny. 24 III 1794 r. na Rynku krakowskim Tadeusz

Kościuszko ogłosił akt insurekcji - powstania - objął władzę dyktatorską, składając przysięgę zobowiązał się, że będzie walczył w
"imię wolności, catości i niepodleglości ",ogłosił akty powstańcze (powoływały pod broń mężczyzn między 18 a 28 rokiem życia).
Kościuszko zgromadził 4 tys. żołnierzy i 2 tys. kosynierów.
4 kwietnia pod Racławicami, dzięki bohaterskiej postawie chłopskich kosynierów, wojska Kościuszki rozbiły wojska rosyjskie

generała Tormasowa. Zwycięstwo miało znaczenie moralne. Kościuszce nie udało się pomaszerować w kierunku Warszawy, powstanie
zaczęło ogarniać nowe tereny - Lubelskie, Wołyń. 17 kwietnia wybuchło powstanie w Warszawie - dowodził nim szewc Jan Kiliński;
dzięki ofiarnej postawie prostej ludności miasta, po dwóch dniach walk Warszawa znalazła się w rękach powstańców. Walki objęły
Mazowsze i Podlasie. Na Litwie powstaniem dowodził Jakub Jasiński. W Wilnie ustanowiono Radę Najwyższą Litewską - sądy nad

zdrajcami.
7maja 1794 r. w obozie pod Połańcem Tadeusz Kościuszko ogłosił Uniwerssł. w którym rozciągał opiekę rządu nad chtopem: chłopi
mieli otrzymać woluść osobistą, zagwarantowano im nieusuwalność z użytkowanej ziemi, obniże
.: pańszczyzny o 2 dni przy dotychczasowej większej niż 4 dni w tygodniu, lub a 1 dzień przy pańszczyźnie obowiązującej 2-4 dni w
tygodniu. Dzięki temu W elu chłopów zgłosiło się do powstania - w praktyce postanowienia uniwersału poianieckiego nie zostały

wcielone w życie, były sabotowane przez szlachtę.
9 maja w Warszawie doszło do zamieszek - powieszono zdrajców targowiczan, -mieście władzę przejęła Rada Najwyższa
Narodowa. Dzięki radykalnym działaczom, tzw. jakobinom. wzrosły nastroje rewolucyjne. W szczytowym okresie powstania pod bronią
znajdowało się ok. 105 tys. osób. Występowały jednak trudności kadrowe wśród oficerów i poważne braki w wyszkoleniu. Wojsko było

żle uzbrojone.
Ziemie polskie po 111 rozbiorze (1795)
Kiedy do wojny włączyły się Prusy, sytuacja wojsk powstańczych uległa znacznemu pogorszeniu. 6 czerwca pod Szczekocinami
Kościuszko poniósł klęskę, Kraków zajęły wojska pruskie. Powstańcy cofali się do Warszawy. 28 VI doszto do zaburzeń w mieście -

lud otworzył więzienia i dokonał samosądów nad targowiczanami. Wobec tych wydarzeń, a zwłaszcza wobec zbliżania się do stolicy
wojsk pruskich Kościuszko podjął przygotowania do obrony. 13 lipca rozpoczęło się oblężenie miasta, które wzmogło się w sierpniu. W
celu odciągnięcia Prusaków spod stolicy Kościuszko wsparł powstańców wielkopolskich wysyłając tam korpus pod dowództwem
generała Jana Henryka Dąbrowskiego - Prusacy odeszli spod Warszawy. Wojska rosyjskie zdusiły powstanie na Litwie, od południa od
strony Ukrainy w granice Polski wkroczyły wojska rosyjskie pod dowództwem generała Michała Suworowa. 10 października 1794 r. w

bitwie pod Maciejowicami ranny Kościuszko dostał się do niewoli rosyjskiej. 4 listopada wojska rosyjskie pod wodzą Suworowa
dokonały rzezi mieszkańców Pragi - stolica za pośrednictwem króla Stanisława Augusta skapitulowała. Powstanie upadło.
24 października 1795 r. w Petersburgu podpisano konwencję rozbiorową trzeci rozbiór Polski. Prusy - Mazowsze i tereny litewskie
po Niemen, ok. 48 tys. kmz, 1 mln mieszkańców; Rosja - ziemie Litwy, Żmudzi i Podola ok. 120 tys. km2, ok. 1,2 tys. mieszkańców;

Austria - Małopolska między Pilicą a Bugiem, część Podlasia i Mazowsza. ok. 47 tys. kmz, 1,5 mln mieszkańców.
Król Stanisław August Poniatowski abdykował, przeniósł się do Petersburga, gdzie zrnarł (1798). W 1797 r. w Petersburgu państwa
zaborcze podpisały dokument - na zawsze została zIikwidowana .. nazwa Królestwa Polskiego ".
.