plik


ÿþlaboratorium przemysBowe dr nauk wet. Katarzyna Kosek-Paszkowska dr nauk wet. Krystyna Morzyk Katedra Higieny {ywno[ci i Ochrony Zdrowia Konsumenta, WydziaB Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we WrocBawiu System HACCP Prawdy i mity Streszczenie Summary ArtykuB omawia najwa|niejsze problemy dotyczce wdra|ania In this paper the most important problems connected with i stosowania systemu HACCP, czyli Systemu Analizy Zagro|eD implementation of HACCP system are presented. Lots of very i Krytycznych Punktów Kontroli w aspekcie nowego prawa |yw- important questions are answered, specially those connected no[ciowego i w ujciu praktycznym, przede wszystkim pod ktem with implementation HACCP system in small and medium enter- jego wdra|ania w maBych i [rednich przedsibiorstwach bran|y prises (SME). spo|ywczej. SBowa kluczowe Key words HACCP, Analiza Zagro|eD i Krytyczne Punkty Kontroli, zarzdzanie HACCP, Hazard Analysis and Critical Control Point, quality jako[ci management Zajmujc si wdra|aniem systemu HACCP si: opis produktu (lub grupy produktów), poprawi tak, aby odzwierciedlaBy sytuacj od roku 1997, pracowaBy[my jako konsultan- dla którego wdra|amy system, schemat blo- w konkretnym zakBadzie. Dokumentacja ci, eksperci i audytorzy systemu w bardzo kowy procesu produkcji, arkusz analizy za- zawsze musi zgadza si ze stanem fak- wielu zakBadach spo|ywczych ró|nych bran| gro|eD wraz ze sposobami ich opanowania tycznym. i ró|nej wielko[ci. Prowadzc konsultacje oraz ustaleniem priorytetu zagro|eD, arkusz i szkolenia, spotykaBy[my si z wieloma wyznaczenia krytycznych punktów kontroli  MaBy zakBad nie jest problemami; niektóre z nich pojawi si (CCP), arkusz monitorowania i dziaBaD ko- w stanie sam opracowa bardzo czsto. Dlatego te| w niniejszym rygujcych w CCP oraz (ewentualnie) ptla dokumentacji systemu artykule postanowiBy[my omówi najwa|- kontroli jako[ci dla ka|dego CCP. HACCP FAASZ niejsze prawdy i mity kr|ce wokóB systemu MaBe zakBady spo|ywcze bardzo czsto s HACCP.  Kupi sobie gotowy przera|one wizj wdra|ania systemu HACCP. system albo zrobi ksero Boj si go, nie wiedzc, co to jest. Niejed-  Mam instrukcje mycia z zaprzyjaznionego nokrotnie szukaj gotowej dokumentacji, i dezynfekcji, higieny zakBadu i ju| bd poradników, staraj si zatrudnia konsul- i badania wody, czyli miaB dokumentacj tantów, zreszt nie zawsze takich, którzy posiadam system HACCP FAASZ znaj si na systemie HACCP  do[ czsto HACCP FAASZ Wielu wBa[cicieli maBych zakBadów spo|yw- s to osoby nieuczciwe, które  same nie Bardzo czsto, zwBaszcza w maBych zakBa- czych, restauracji bdz barów czsto kupuje dysponujc wiedz na ten temat  opraco- dach, spotykamy si z takim stwierdzeniem.  gotowce dokumentacji systemu HACCP. wuj, za pienidze, dokumentacj na zasadzie WBa[ciciele nie wiedz dokBadnie, czym jest Trzeba pamita, |e takie  gotowce mog  jak to sobie maBy Ja[ HACCP wyobra|aB , system HACCP, i wydaje im si, i| posiada- by jedynie pomoc, wzorem do opraco- która czsto nadaje si tylko i wyBcznie do jc kilka podstawowych dokumentów Do- wania na ich bazie wBasnej dokumentacji wyrzucenia do kosza! brej Praktyki Produkcyjnej i Higienicznej systemowej. System HACCP musi by Nawet maBy zakBad mo|e sam przygoto- (GMP/GHP), maj ju| dokumentacj syste-  skrojony na miar , zawsze opracowany wa caB dokumentacj sytemu HACCP. mu HACCP. W obiegowej opinii wiele osób na potrzeby konkretnego, okre[lonego Warunkiem jest tylko odbycie przez myli oba te systemy. GMP/GHP jest baz zakBadu. Gotowe plany HACCP s zawsze czBonków zespoBu, odpowiedzialnych za do wdro|enia systemu HACCP. Nie mo|na wykonywane w sposób uniwersalny. Nawet wdro|enie sytemu w zakBadzie, odpo- wdro|y systemu HACCP bez efektywnie je|eli dwa zakBady maj tak sam produk- wiedniego szkolenia. Musi to by szko- dziaBajcych procedur GMP/GHP, ale do- cj, na pewno maj inne budynki, maszyny, lenie praktyczne, w postaci warsztatów, kumentacja obu systemów jest caBkiem inna. urzdzenia, sprzt, personel, inne surowce, prowadzone przez ekspertów doskonale Na dokumentacj GMP/GHP skBadaj si dodatki, mog mie równie| nieco inn znajcych si na systemie HACCP i jego instrukcje lub procedury dotyczce mycia technologi. Dlatego te| mog wystpowa wdra|aniu w zakBadzie. Podczas takiego i dezynfekcji, higieny personelu, przyjcia u nich zupeBnie inne zagro|enia, inne spo- szkolenia uczestnicy powinni nauczy si surowców, badania wody, magazynowania, soby ich zapobiegania, a nawet zupeBnie praktycznie opracowa system. Szkolenia zabezpieczenia zakBadu przed szkodnikami, inne CCP! Wszelkie gotowe opracowania w postaci wykBadów s nieefektywne. Jest itp., itd. Na podstawow dokumentacj sys- mog sBu|y jedynie jako pomoc przy to w zasadzie tylko wyrzucanie pienidzy temu HACCP, czyli plan HACCP skBadaj tworzeniu wBasnej dokumentacji; nale|y je i strata czasu. Laboratorium | 3/2007 28 laboratorium przemysBowe Mo|na oczywi[cie zatrudni konsultanta, System HACCP zwiksza bezpieczeDstwo który pomo|e zakBadowi opracowa system. produktu i konsumenta, ale nie sprawi, Nale|y jednak pamita o podstawowej zasa- |e w ogóle nie bdzie zatru pokarmo- dzie, która rzdzi ekonomi  za towar/usBug wych. Zawsze bowiem mo|e zdarzy si dobrej jako[ci drogo si pBaci. Do[wiadczeni co[, czego nie przewidzieli[my w analizie konsultanci, fachowcy, eksperci, potraficy zagro|eD. Jeszcze kilka lat temu nikt nie wzorcowo pomóc zakBadowi we wdro|eniu sByszaB o prionach i o BSE. Dopiero dwa- systemu, za t usBug bior zawsze wiksze dzie[cia lat temu pojawiBy si pierwsze pienidze ni|  pseudospecjali[ci , którzy po doniesienia o epidemiach |ywno[ciowych prostu kopiuj dokumentacj z ogólnodo- powodowanych przez Listeri monocy- stpnych poradników, czsto nie znajc si togenes (kiedy[ uwa|ano, |e bakteria ta w ogóle na systemie. nie powoduje zatru pokarmowych). Co Obecnie mo|na znalez sporo projektów jaki[ czas pojawiaj si nowe czynniki kierowanych do maBych i [rednich zakBadów, wywoBujce zatrucia (np. Campylobacter realizowanych za pienidze Unii Europejskiej, jejuni, Plesiomonas shigelloides), cz[ do- w których za darmo lub za symboliczn brze znanych czynników staje si bardziej opBat mo|na uzyska caBkowit pomoc przy zjadliwa (np. Escherichia coli O157). Coraz wdro|eniu systemu HACCP. Takie projekty cz[ciej przyczyn zatrucia pokarmowych najcz[ciej realizowane s przy pomocy wy- s wirusy. soko wykwalifikowanych i do[wiadczonych Poza tym najsBabszym ogniwem ka|dego ekspertów i stanowi [wietn okazj, |eby systemu, w tym HACCP, jest czynnik ludzki. bardzo niewielkim kosztem mie doskonale Najcz[ciej to pracownicy nie przestrzegaj opracowany system. zaleceD dotyczcych higieny albo zasad Do- brej Praktyki Produkcyjnej. Nawet w USA  Nie wdra|am systemu  ojczyznie systemu HACCP  wci| zdarzaj HACCP, poniewa| na razie si powa|ne epidemie |ywno[ciowe, takie jak inspekcja mnie do tego chocia|by ta z grudnia 2006 r., spowodowana nie zmusza FAASZ przez E. coli O157 w sieci restauracji Taco Typowa postawa wBa[cicieli wielu maBych Bell (zatruciu ulegBo ponad 200 osób), lub podmiotów bran|y spo|ywczej. Nic bardziej przez norowirusy w jednej z renomowanych mylnego. Od 1 stycznia 2006 r. system restauracji w Indianapolis (równie| okoBo HACCP jest obligatoryjny w caBej bran|y 200 osób zachorowaBo). spo|ywczej (z wyjtkiem tzw. produkcji pierwotnej, czyli uprawy roli, hodowli zwie-  Systemu HACCP rzt itp.). W obowizujcych aktach praw- nie musz certyfikowa nych nie jest podany termin zakoDczenia PRAWDA wdra|ania systemu HACCP, wic na razie System HACCP jest systemem kontroli wikszo[ inspektorów PaDstwowej Inspek- wewntrznej, który producent wdra|a na cji Sanitarnej daBa zakBadom czas na jego swoje wBasne potrzeby. Nie ma obowizku wdro|enie. Obecnie wkraczamy w nastpny poddawania go certyfikacji. Certyfikacja etap: inspektorzy bd sprawdza, czy doku- jest kosztowna, certyfikaty nale|y regu- mentacja HACCP jest ju| przygotowana. Im larnie odnawia, pomidzy certyfikacjami szybciej zakBady zakoDcz wdra|anie, tym prowadzone s te| audyty tzw. nadzoru, lepiej, gdy| prawo |ywno[ciowe jest stale które równie| sporo kosztuj. Certyfikacja nowelizowane i nie ma pewno[ci, czy wkrót- jest de facto zabiegiem czysto marketingo- ce nie oka|e si, i| pojawi si w nim zapis wym, który mo|e pomóc w pozyskaniu mówicy o konkretnym terminie ukoDcze- nowych rynków zbytu i nowych klientów. nia wdra|ania. Poza tym posiadanie dobrej Niemniej jednak du|e sieci handlowe dokumentacji HACCP jest du| pomoc coraz cz[ciej |daj od swoich dostaw- dla zakBadu, pomaga w walce o klienta (sieci ców pewnych certyfikatów (np. BRC handlowe wymagaj systemu HACCP od lub IFS). Obecnie weszBa w |ycie nowa dostawców) i uBatwia prowadzenie kontroli norma ISO 22 000  dotyczca wymagaD przez organy inspekcyjne. zwizanych z bezpieczeDstwem |ywno[ci. Zastpuje ona dotychczas stosowane nor-  Mam HACCP  moje my, wedBug których certyfikowano system produkty s caBkowicie HACCP  norm duDsk DS 3027  oraz bezpieczne FAASZ norm holendersk. Niestety, nie zastpuje Nale|y pamita, i| system HACCP nie jest ona standardów sieci handlowych, takich panaceum na wszelkie zatrucia pokarmowe. jak BRC oraz IFS. Laboratorium | 3/2007 29 29 laboratorium przemysBowe  Punkty krytyczne Nale|y pamita, |e je[li wyznaczymy zbyt go, co umo|liwia wyeliminowanie towaru CCP musz by du|o punktów krytycznych, to zamiast nie speBniajcego wymogów jako[ciowych. zawsze wyznaczone produkowa, bdziemy musieli skupi si System HACCP ma nad nimi t przewag, |e w tych samych, wyBcznie na prowadzeniu monitoringu. pozwala zapobiega wytwarzaniu nieodpo- [ci[le okre[lonych System HACCP jest systemem |ywym, wiednich jako[ciowo produktów, eliminujc miejscach procesu który zmienia si i |yje wraz z zakBadem. zagro|enia w momencie ich powstawania. produkcyjnego FAASZ Nale|y go zmienia i weryfikowa zgodnie Strach przed systemem HACCP wynika System HACCP jako system kontroli ze zmianami, jakie maj miejsce w procesie wyBcznie z niewiedzy producentów i ope- wewntrznej pozwala na spor dowolno[ produkcyjnym. Dlatego te| CCP mo|na ratorów |ywno[ci. Wprowadzenie w |ycie i elastyczno[ w jego wdro|eniu. W przepi- zmienia, nie musz one by ustalone raz zasad GMP/GHP, czyli podwalin systemu sach prawa oraz wytycznych Kodeksu {yw- na zawsze. Je[li oka|e si (np. na podstawie HACCP, mo|e w niektórych firmach wiza no[ciowego (Codex Alimentarius) ustalonych weryfikacji systemu), |e nie s one potrzebne, si z konieczno[ci ponoszenia wydatków, jest tylko 7 zasad, na jakich si on opiera, mo|na je wycofa z planu HACCP, a ko- np. przebudowy pomieszczeD lub wymia- oraz 12 etapów jego wdra|ania, które stano- nieczne mo|e si sta wyznaczenie nowych ny wyposa|enia zakBadu. W firmie, która wi rozwinicie zasad. W |adnych aktach punktów krytycznych. funkcjonuje w peBnej zgodno[ci z zasadami prawnych nie jest napisane, gdzie musz GMP/GHP, wdra|anie systemu HACCP znajdowa si punkty krytyczne. To zespóB Podsumowanie nie powinno powodowa nadmiernych wdra|ajcy system, na podstawie analizy Nie bójmy si HACCP, bo jest to system kosztów (mog one by zwizane jedynie zagro|eD, okre[lenia ich priorytetu, drzewka Batwy do zrozumienia, szczególnie dla ze szkoleniem personelu lub zakupem urz- decyzyjnego oraz wBasnego zdrowego rozsd- kadry kierowniczej. Siedem zasad tworz- dzeD pomiarowych). Produkcja w przemy[le ku i do[wiadczenia ustala, gdzie w procesie cych system musi by zrealizowanych, ale spo|ywczym w oparciu o system Analizy produkcji znajduj si najbardziej newralgicz- pamitajmy, |e s to proste, logiczne zasady, Zagro|eD i Krytycznych Punktów Kontroli ne miejsca z punktu widzenia bezpieczeDstwa w których ka|da nastpna wynika z po- pozwoli ka|demu na uzyskanie pewno[ci, produktu i zdrowia konsumenta. Miejsca, przedniej. Za zagro|enie uwa|a si wszystko |e zakBad wykonaB wszystko dla bezpieczeD- w których wystpuje bardzo powa|ne za- to, co mo|e przynie[ szkod konsumen- stwa wyrobu i konsumenta w odniesieniu gro|enie dla zdrowia konsumenta, ale mo|e towi. Tradycyjne systemy kontroli jako[ci do przepisów prawa |ywno[ciowego, zasad ono by wyeliminowane lub ograniczone w zakBadach przetwórstwa spo|ywczego dobrej praktyki produkcyjnej oraz potrzeb do bezpiecznego poziomu, to wBa[nie CCP. polegaj na badaniu produktu koDcowe- i oczekiwaD klientów. I W je cz o l f l i Laboratorium | 3/2007 30 www. .eI e . I

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Nowe założenia i zmiany w systemie HACCP (Akslar)
SYSTEM HACCP DLA GOSPODARSTW WIEJSKICH PRODUKUJÄ„CYCH MLEKO
Charakterystyka systemu HACCP i zasady jego wdrożenia
k4wyklad Kontrola wewnętrzna system HACCP oraz systemy BRC IFS
Kontrola wewnętrzna audyt wewnętrzny systemu HACCP
Prawdy i mity na temat herbaty
Mity i prawdy o narodzie polskim
wylaczenie aktualizacji systemu XP
EV (Electric Vehicle) and Hybrid Drive Systems
system ósemkowy
ANALIZA KOMPUTEROWA SYSTEMÓW POMIAROWYCH — MSE
Instalacja systemu Windows z pendrive a

więcej podobnych podstron