Ćwiczenie 4
Wymawiamy „o” przed spółgłoskami szczelinowymi: /z, s, sz, ź, ś, w, f, h/ np. wiązać, wiążesz, wąziutki, wąwóz, wąs, ukąszenie, sąsiad, wziąwszy, wąchać/.
Uwaga: Przed wszystkimi spółgłoskami szczelinowymi „o” - wymawiamy z pełną nosowością.
Ćwiczenie 5
Wymawiać wyrazy z „ę” na końcu wyrazu.
Uwaga: „ę” na końcu wyrazu wymawia się jak „e” lub z lekko zaznaczoną nosowością.
W wymowie scenicznej, szczególnie w utworach klasycznych, zaleca się raczej ten drugi sposób wymawiania, np. idę, chodzę, robię, palę lub ide, chodzę, robie, pale
Unikać należy natomiast wymawiania „ę” z pełną nosowością.
Ćwiczenie 6
Wymawiamy wyrazy z „ę” przed spółgłoskami szczelinowymi: /z, s, sz, ż, ź, ń, ś, w, f, h/.
Przed tymi spółgłoskami - „ę” wymawiamy z pełną nosowością.
Np. więzy, węża, więzić, węszyć, mięsie, węch, mężny, mięsień, wężyk.
Ćwiczenie 7
Wymawiamy „o”, „ą” prze „1”, „ł”:
- najpierw jako samogłoski ustne /e, o/, a następnie te same wyrazy z lekko zaznaczoną nosowością np.:”, „ę”jak „on”, „en”.
wzioł, doł, pioł, dęli, cieli, pieli... wziął, dął, piął, dęli, cięli, pieli...
Uwaga: Unikać wymowy z pełną nosowością.
Ćwiczenie 8
Przed spółgłoskami zwartymi:
/b, p, bi, pi, t, d, dz, c, cz, dź, ć, k, g, ki, gi/ na miejscu „ę”, „o” wymawiamy samogłoskę ustną, ewentualnie słabo nosową w połączeniu ze spółgłoską nosową.
a/ przed spółgłoskami: b, bi, p, pi - wymawiamy „o”, „ę” „om”, „em”, np. gemba, kempa, dembina, raombać, kompiel, na kempie /a nie: gęba, kępa, dębina, rąbać, ząb, kąpiel, na kepie/
b/ przed spółgłoskami: d, t, dz, c, cz - wymawiamy „o”, „ę” jak „on”, „en”.
Np. bende, żondam, pentać, kont, nendzny, żondza, pencak, pieniondz, penczek, ponczek, /a nie: będę, żądam, pętać, kąt, nędzny, żądza, pęcak, pieniądz, pęczek, pączek/,
14