3568684102

hierarchię i zachodzą między nimi odpowiednie relacje. Znajomość funkcjonowania różnych systemów we współczesnym świede jest niezwykle ważna dla człowieka, który sam jest ich częśdą. Pomaga ona w poznaniu prawidłowość występujących w środowisku geograficznym, przebiegu zjawisk i procesów w określonym miejscu oraz zrozumieniu zależność między jego elementami.

Na przestrzeń parku narodowego i jego otoczenie warto spojrzeć jak na wielofunkcyjny system, w którym występują powiązania między różnymi jego składnikami. Koncepcja systemu dostarcza podstawowego aparatu pojędowego pojmowania świata i służy interpretacji rzeczywistość. Jak stwierdza E. Laszlo (1972, s. 12) „spojrzenie systemowe ukazuje nową perspektywę w badaniu człowieka i przyrody. Stanowi sposób organizowania uzyskanych wyników badawczych przy użyciu pojęć systemowych własności i relacji".

Według M. Dutkowskiego (1995) modele systemów człowiek - środowisko charakteryzowane w literaturze, ze względu na zakładaną w nich główną linię podziału badanej rzeczywistość, podzielić można na dwie grupy (ryc. 2).

A. Modele w ujęciu przyrodniczym

Człowiek		Cywilizacja
Przyroda		Gatunek | Przyroda

Społeczeństwo Technika

Główna linia podziału

Biosfera

B. Modele w ujęciu środowiskowym

Człowiek	Środowisko		Społeczeństwo	Środowisko
			Osoba

Główna linia podziału

Gospodarka

Przyroda

C. Model w ujęciu zintegrowanym

	CZŁOWIEK	ŚRODOWISKO
SZTUCZNE	Społeczeństwo	Technika
NATURALNE	Gatunek ludzki	Przyroda

Ryc. 2. Główne elementy systemu człowiek - środowisko w ujęciach modelowych (źródło: M. Dutkowski, 1995)