3700546438

18

WSTĘP

powstała jednak żadna synteza historii filozofii polskiej. Jedynym obszerniejszym (niespełna 80 stron) opracowaniem jest dodatek (por. przypis 4) o filozofii w Polsce pióra Maurycego Straszewskiego w polskim wydaniu Historii filozofii w zarysie Alberta Stóckla i Josefa Weingartnera (1930)¹³. Podobny charakter ma niewielka rzecz Władysława Tatarkiewicza, Zarys dziejów filozofii w Polsce (1948), wydana w serii Historia Nauki Polskiej w Monografiach i stanowiąca zebranie ustępów o filozofii polskiej znajdujących się w popularnej Historii filozofii tego autora (w wydaniu powojennym z lat 1946-1950, potem wielokrotnie wznawianej z niewielkimi uzupełnieniami). Lata 1949-1956 nie sprzyjały ani badaniom, ani publikacjom na temat historii filozofii w Polsce z wyjątkiem tzw. tradycji postępowej, tj. powiązanej z nurtami plebejskimi, demokratycznymi (w sensie dziewiętnastowiecznym) i socjalizującymi. Sytuacja zmieniła się radykalnie po 1956 r. Znaczącym wydarzeniem było wydanie dwutomowej Historii filozofii polskiej W. Wąsika (t. 1: 1959, t. 2: 1966), obejmującej czasy do 1863 r. (autor opracował tę rzecz znacznie wcześniej, ale z powodu zniszczenia rękopisu w czasie II wojny światowej, musiał książkę napisać jeszcze raz). W 1956 r. powstał Zespół Historii Filozofii Średniowiecznej w Polsce umiejscowiony w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Badania tej placówki były i są systematycznie publikowane nie tylko w monografiach, ale także w specjalistycznych czasopismach i seriach, jak Materiały do Historii Filozofii Średniowiecznej w Polsce, „Studia Mediewistyczne” i „Mediaevalia Philo-sophica PolonorunrT. Doprowadziło to do publikacji wielu źródeł, sporej liczby przekładów na język polski i wielotomowej syntezy pod ogólnym tytułem Dzieje filozofii średniowiecznej w Polsce¹⁴. Nie ma wątpliwości, że w całym obszarze badań nad historią filozofii w Polsce najwięcej zrobiono właśnie w sprawie myśli średniowiecznej, a efekty pokazują wartość zbiorowego i dobrze zorganizowanego wysiłku. Niemało dokonano też w odniesieniu do innych epok, np. w zakresie studiów nad myślą braci polskich (także skoncentrowanych w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk), scholastyki jezuickiej w XVII i XVIII w. w naszym kraju i romantyzmu. Pionierami współczesnych badań w zakresie historii filozofii polskiej byli Juliusz Domański, Mieczysław Markowski, Zbigniew Ogonowski, Władysław Seńko, Barbara Skarga, Lech Szczucki, Andrzej Walicki i Zofia Włodek. Najobszerniejsze (ale bez okresu oświecenia)

¹³    Ściśle mówiąc, jest to uzupełniona (przez ks. Wincentego Kwiatkowskiego, redaktora książki A. Stóckla i J. Weingartnera) wersja wcześniejszego opracowania Straszewskiego Myśl filozoficzna polska opublikowanego w dziele zbiorowym Polska w kulturze powszechnej (1918). Rzecz ta jest też dostępna w postaci odrębnej broszury (cytowanej w przypisie 4).

¹⁴    Patrz bibliografia do rozdziału 1.