3813100255

własnego lub kapitału obcego (zobowiązań), a także rozpoznania kosztu związanego z realizacją kontraktu, powstałego po stronie jednostki.

Prowadzone współcześnie badania naukowe w zakresie rachunkowości pomijają kwestie struktury aktywów i pasywów, nie zwracając uwagi na rosnące wykorzystanie nowoczesnych instrumentów finansowych, dla których prezentacji obowiązujący aktualnie podział pasywów na kapitał własny i kapitał obcy jest potencjalnie niewystarczający. Jest tak na przykład w przypadku pochodnych instrumentów finansowych bazujących na instrumentach kapitałowych jednostki, do jakich zaliczyć należy opcje menedżerskie, jedną z ich najważniejszych cech jest bowiem posiadanie przez nie atrybutów zarówno kapitału własnego, jak i kapitału obcego. Konieczność umiejscowienia opcji menedżerskich w obowiązujących aktualnie szablonach sprawozdań finansowych (ich zaprezentowania w bilansie), zmusza zatem do kompromisów i pewnych uproszczeń: opcje menedżerskie są prezentowane albo jako kapitał własny, albo jako kapitał obcy.

Sposób ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych i prezentowania poszczególnych składników aktywów, pasywów, przychodów i kosztów w sprawozdaniu finansowym podlega zasadom rachunkowości, do których zaliczyć należy przede wszystkim: zasady wiernego i rzetelnego obrazu, memoriału, współmierności przychodów i kosztów, ostrożności, istotności i inne. Zasady te zostały uwzględnione przez autora podczas poszukiwań najodpowiedniejszej formy prezentacji opcji menedżerskich w sprawozdaniu finansowym, a zaproponowane rozwiązanie pozwala dochować tym zasadom wierności, zwiększając użyteczność sprawozdania finansowego.

Obok rozważań na gruncie teoretycznym obejmujących przede wszystkim analizę założeń teorii agencji, stanowiącej główny motyw wykorzystania w praktyce gospodarczej opcji menedżerskich, oraz analizę zagadnień związanych ze strukturą kapitału i wpływem zasad rachunkowości na sposób prezentacji opcji menedżerskich w sprawozdaniu finansowym, krytycznej analizie poddano aktualną treść aktów prawnych regulujących badane zagadnienie.

Ustawa o rachunkowości i inne przepisy krajowe nie poruszają zagadnienia wyceny i prezentacji opcji menedżerskich w sprawozdaniu finansowym, jednak zgodnie z art. 10 ust. 3 Ustawy o rachunkowości w przypadku braku regulacji krajowych w danym temacie, można wykorzystać regulacje MSSF. W przeciwieństwie do polskich ustawodawców, Rada MSSF uwzględniła fakt, że jednostki gospodarcze często przyznają swoim pracownikom akcje własne lub opcje na akcje własne, a udziałowe programy opcyjne są powszechnym elementem