3813100521

102

WIESŁAW ALEJZIAK

niając także tzw. pociągi kolonijne), statków żeglugi morskiej, przybrzeżnej i śródlądowej, kolejek linowych, wyciągów krzesełkowych (w tym narciarskich) itd.;

■    tzw. taks klimatycznych i opłat kuracyjnych;

■    biletów wstępu do atrakcji turystycznych (muzea, galerie, zamki i inne obiekty;

■    biletów wstępu do parków narodowych;

■    samochodów prywatnych (w tym tzw. kamperów, przyczep kampingowych);

■    bonów benzynowych¹⁵.

■    obrotów w handlu detalicznym i gastronomii;

■    kart wstępu na plaże, mola itp.;

■    rocznego obiegu pieniądza w regionie;

■    wydatków ludności.

Istotę większości z przedstawionych metod łatwo rozszyfrować. Wydaje się, że wyjaśnienia wymagają dwie ostatnie. Opisał je w swojej pracy L. Kamiński. Pierwsza opiera się na porównywaniu wielkości obiegu pieniężnego rejestrowanego przez Narodowy Bank Polski, druga zaś jest jakby uproszczoną adaptacją metody „koszyka świadczeń”¹⁶.

Przydatność informacji pochodzących z poszczególnych statystyk pomocniczych jest bardzo różna. Zależy między innymi od celu badań, rzetelności i kompletności danych, a także od specyfiki regionu lub miejscowości. Duże zainteresowanie zastosowaniem statystyk pomocniczych w badaniach ruchu turystycznego miało miejsce w końcu lat sześćdziesiątych i na początku siedemdziesiątych, po czym - pod wpływem ostrej krytyki w literaturze fachowej - dosyć szybko zmalało. Wydaje się jednak, że odpowiednio dobrane i właściwie zinterpretowane dane tego typu mogą być pomocne w szacowaniu wielkości ruchu turystycznego, stanowiąc cenne źródło uzupełniające i weryfikujące oficjalną sprawozdawczość turystyczną.

Podstawowa trudność w określaniu wielkości ruchu turystycznego wynika z faktu, że „(...) zdecydowana większość informacji przydatnych do badań i analiz rynku turystycznego znajduje się poza zasięgiem stałej re-

¹⁵    Warto dodać, że ten rodzaj statystyk pomocniczych wykorzystywanych w badaniach ruchu turystycznego po raz pierwszy nie został zastosowany w Polsce ani żadnym innym kraju socjalistycznym (gdzie trudności z zakupem benzyny były powszechnie znane), ale we Włoszech. Por. Ente Nazionale Italiano per il Turismo, Statistica del Turismo, Annuario 1965, nr 64-65, Dicembre 1966 (Nova Serie) Anno XVII, tab. XXVI, s. 230. Cyt. za: S. Ostrowski, Ruch turystyczny jako przedmiot badań statystycznych, op. cit. s. 50.

¹⁶    L. Kamiński, Metody badania wielkości ruchu turystycznego, [w:] „Problemy Ekonomiczne”, nr 2, 1976, s. 116-127.