Narzędziem diagnostycznym stosowanym w obserwacji jest plan obserwacji, który zawiera szczegółowe dyspozycje do jej przeprowadzenia.
Przykładowy plan obserwacji zawiera:
1) cel obserwacji - po co? Czemu mają służyć wyniki obserwacji?,
2) przedmiot obserwacji - kto?, co?,
3) miejsce obserwacji np. sala szpitalna, mieszkanie podopiecznego, pokój dziennego pobytu w Domu Pomocy Społecznej,
4) czas obserwacji - kiedy?, w jakim czasie?,
5) typ (rodzaj) obserwacji i określenie roli osoby obserwującej,
6) sposób zapisu danych z obserwacji - notowanie, nagrywanie, filmowanie,
7) sposób interpretacji danych - z zastosowanie różnych teorii, np. teoria potrzeb, model ról społecznych, itp.
8) szczegółowe dyspozycje dotyczące zakresu obserwacji za pomocą zmysłów w formie pytań lub równoważników zdań.
Zbieranie danych o pacjencie w starszym wieku wymaga stosowania takich samych reguł jak wobec wszystkich pacjentów. Ale ze względu na zmiany związane z wiekiem jest potrzeba uwzględnienia tej specyfiki. Do zbierania danych od osób starszych, aby uzyskać pełny zestaw danych należy stosować więcej metod zbierania danych, np. obserwację, wywiad, analizę dokumentacji medycznej. Podobnie w diagnozowaniu stanu, potrzeb i problemów osób niepełnosprawnych schemat postępowania jest taki sam. Jednak diagnoza społeczna problemów osoby niepełnosprawnej obejmuje: diagnozę indywidualną skupioną na osobie niepełnosprawnej, diagnozę rodzinną, obejmującą wszystkich członków rodziny, diagnozę społeczności lokalnej.
Pomiar dostarcza danych o objawach, wskaźnikach stanu pacjenta.
Dla terapeuty zajęciowego istotne dane wynikają z następujących pomiarów: pomiar tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu wykonywany przed i po wysiłku, badanie obciążenia na cykloergometrze, porównywanie wyniku wydolności z normą w tabeli,
pomiar długości i obwodów oraz zakresu ruchów w stawach.
- skali ADL - czyli sprawności w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego, skali Bartela z zakresu deficytu samoopieki i samopielęgnacji do oceny sprawności chorego, skali IADL - złożonych czynności życia codziennego, COG - całościowej oceny geriatrycznej.
Niektóre z wymienionych pomiarów terapeuta wykonuje samodzielnie, np. pomiar tętna, ciśnienia tętniczego krwi, badanie sprawności podopiecznego.
Wszelkie zmiany widoczne w pomiarach należy uwzględnić w diagnozie terapeutycznej, mogą one mieć walor wskazania albo przeciwwskazania do określonego zakresu terapii zajęciowej. W tym obszarze zbierania danych terapeuta zajęciowy może współpracować z lekarzem i innymi specjalistami, członkami zespołu terapeutycznego, konsultują przydatność wyników pomiaru dla terapii zajęciowej.
Analiza dokumentacji - na użytek badań pedagogicznych występuje także pod nazwą analizy wytworów pracy, rozumianych jako „wszelkie obiektywne przedmioty będące wynikiem ludzkiej działalności”, związanej zarówno z nauką, działalnością kulturalną, życiem osobistym, jak i działalnością produkcyjną. Analiza dokumentacji służy uzyskiwaniu danych o pacjencie i jego środowisku, sytuacji życiowej, np. zdrowotnej, rodzinnej.
Określenie dokument należy rozumieć jako:
- występujący w dowolnej postaci dowód na istnienie określonych faktów i wydarzeń
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18