4558207114

Geneza moreny kutnowskiej 59

szczeliny. Być może, powstanie ich było uwarunkowane przeszkodą podłoża.

Kierunek morfologicznej osi pagórków E—W świadczy, że w nasuwającym się lądolodzie, w strefie moreny kutnowskiej istniała tendencja do tworzenia się poprzecznego systemu szczelin w stosunku do kierunku ruchu lodu — z północy na południe.

Podczas deglacjacji szczeliny w lodzie stały się miejscem akumulacji piasku i żwiru, gdyż topnienie lodu było tu szybsze i dlatego było tu lepsze sortowanie materiału skalnego przez wody roztopowe niż na odcinkach, gdzie powierzchnia lodu była zwarta. Tam gdzie szczelin nie było, morena kutnowska jest zbudowana z gliny. W miarę topnienia lodu poszczególne szczeliny łączyły się, tworząc szeroką strefę. Woda roztopowa, która płynęła na południe, wykorzystywała doliny Holbicy i Ochni.

Topnienie lodu sprzyjało rozwojowi różnorodnych procesów morfoge-netycznych i ich częstej zmianie. Prawdopodobnie szczeliny miały różną głębokość. Osady gromadzące się w głębokich szczelinach mają mniej zaburzoną strukturę. Osady powstające w płytkich szczelinach, wskutek późniejszego topnienia znacznej objętości masy martwego lodu i osiadania warstw, mają obecnie strukturę bardzo powikłaną.

Na przedpolu moreny kutnowskiej nie ma sandrów. Nie znalazł ich przed tą moreną również S. Lencewicz [42]. Wobec tego wyłania się pytanie, do jakiego typu form akumulacji glacjalnej należy zaliczyć tę morenę? Jak wykazały strukturalne deformacje, nie jest ona formą spiętrzoną. Ze względu na brak sandrów trudno ją zaliczyć również do czołowej moreny akumulacyjnej stadialnej. Brak sandrów wskazuje, że prawdopodobnie na linii moreny kutnowskiej podczas deglacjacji nie było postoju krawędzi lądolodu. Struktura pagórków znajdujących się w obrębie tej moreny świadczy o ich szczelinowym pochodzeniu w martwym lodzie wskutek akumulacji powierzchniowej bez udziału oscylacji czoła lodowca. Nawiązując do badań W. Niewiarowskiego [46], morenę tę należy zaliczyć do form powstających w martwym lodzie.

Kolejny okres morfologicznego rozwoju strefy pagórków moreny kutnowskiej po ustąpieniu lądolodu był pod wpływem wznoszącego ruchu podłoża, który prawdopodobnie odnowił się w ostatnim interglacjale i Wurmie.

Obok procesów powodujących przeobrażenia morfologiczne powierzchni w peryglacjalnych warunkach podczas zlodowacenia bałtyckiego, na zmianę morfologii strefy moreny kutnowskiej w dalszym ciągu wpływa tektonika. Zdarzenia te przypadają na czas tworzenia się działu wodnego w okolicy Łęczycy. Powtórzył się ruch wznoszący, lecz tylko na