48 Małgorzata Czerska, Ryszard Rutka
Na osi rzędnych oznaczono poziom sprawności organizacji w procesie zmian. Brakuje jednej syntetycznej miary sprawności, dlatego w praktyce proponuje się wykorzystanie zestawu konkretnych, szczegółowych kryteriów. Jako przykłady można wymienić:
mierniki stopnia realizacji celu (ich konkretna forma zależy od stawianego celu),
- pozostałe mierniki ilościowe (np. zysk, rentowność, płynność finansowa, udział w rynku, wydajność),
pozostałe mierniki jakościowe (np. stosunki społeczne, poziom satysfakcji zatrudnionych, współpraca komórek, odejścia „pracowników wiedzy").
Można zatem uznać, że krzywa sprawności przedstawiona na powyższym rysunku stanowi wypadkową owych szczegółowych mierników (indywidualny przebieg każdego z nich może się różnić od tej wypadkowej i w praktyce się różni).
Na osi odciętych oznaczono poziom sprawności organizacji, na osi czasu (w trakcie procesu zmian). Owa krzywa sprawności przedstawia się następująco:
0 - moment zmiany według Z. Mikołajczyk [za: Majchrzak, 2002, s. 13] zmiana jest pewną odmiennością, oznacza dokonywanie przeobrażeń zmieniających istotę rzeczy lub zjawisk,
- etap spadku sprawności po wdrożeniu zmiany (odcinek O - A), etap naprawy zakończony uzyskaniem poziomu sprawności sprzed zmiany (odcinek A - B);
etap wzrostu (rozruchu), czyli etap osiągania docelowego poziomu sprawności (odcinek B - C).
Po osiągnięciu punktu C następuje eksploatacja wprowadzonej zmiany.
Omawiany schemat pokazuje powszechne zjawisko, iż każdej zmianie towarzyszy czasowe obniżenie poziomu sprawności organizacji, po pewnym okresie sprawność powraca do poziomu sprzed zmiany. Dopiero później następuje „konsumowanie" efektów zmiany. Prawo to ma charakter obiektywny i ujawnia się nawet w przypadku poprawnie przeprowadzonej zmiany. Nie oznacza ono jednak, że organizatorzy zmiany mają jedynie zaakceptować istnienie tej prawidłowości. Mogą mieć oni bowiem wpływ na to, jak długo trwa spadek sprawności i jaka jest skala tego spadku. To od ich działań zależy, czy i jak szybko organizacja osiągnie poprzednią sprawność i zacznie dyskontować efekty