5569401471

2. Ocena opisowa w praktyce szkolnej uczniów klas początkowych

Rozważania teoretyczne i materiał empiryczny wskazują jak skomplikowana i trudna jest problematyka związana z oceną ucznia klas początkowych. Wprowadzając ocenę opisową w szkole koniecznie jest przygotowanie do niej nie tylko uczniów, ale również nauczycieli i rodziców.

„Nauczyciel powinien znać cele oceniania, cechy psychofizyczne ucznia, znać gruntownie przedmiot oceny, technikę oceniania, powinien wiedzieć po co ocenia, kogo, za co i na jakiej podstawie" (Kowalik 1994).

Ocena opisowa ukazuje rodzicom możliwie pełny obraz osiągnięć, poziom umiejętności, aktywności i trudności, jakie dziecko napotyka w szkole. „Wyniki obserwacji przekazywane są rodzicom wraz z sugestiami dotyczącymi pracy z dzieckiem, sprzyjają wspólnym oddziaływaniom zmierzającym do przezwyciężenia pojawiających się kłopotów. Pozwalają maksymalnie wykorzystać możliwości dziecka nie zniechęcając go do pracy nad sobą w szkole i poza nią" (Śliwerski, 1992).

Z wychowawczego punktu widzenia ocena opisowa w przeciwieństwie do cyfrowej pozwala na uniknięcie wyróżniania dzieci, podziału na lepsze i gorsze, niezdrowej rywalizacji.

Ocena opisowa pomaga nauczycielom, a także rodzicom w pełnej akceptacji dziecka zgodnie z jego możliwościami. Celem oceny jest maksymalny rozwój i efekty edukacji dzieci bez względu na ich uzdolnienia czy deficyty rozwojowe. W związku z tym należy wspierać autonomię dzieci w zakresie autoodpowiedzial-ności i samostanowienia we własnym rozwoju, W praktyce szkolnej nauczyciele stosują następujące modele oceniania:

•    model alternatywny - bez stopni, ale klasyfikowany, uczniowie w ciągu całego roku szkolnego nie uzyskują stopni, tylko ocenę opisową. Nauczyciel przygotowuje świadectwa opisowe w formie opinii,

•    model alternatywny bez stopni i bez promocji - czyli taki, w którym występuje dominacja wspierania rozwoju. Uczniowie nie otrzymują ocen i nie są promowani. Przekazywana ocena spełnia funkcję diagnostyczno-instrukcyjną i motywacyjno-afirmacyjną,

•    zmodyfikowany model tradycyjny punktowo-ocenowy, w którym uczniowie zamiast stopni otrzymują punkty, które są następnie przeliczane na oceny,

•    zmodyfikowany model tradycyjny symboliczno-ocenowy; w tym systemie nauczyciel zamiast ocen przekazuje uczniowi ich symboliczną postać np.: słoneczka, rakiety, serduszka itp., po czym są one przeliczane na obowiązujące stopnie.

Szkoła dla dziecka to przede wszystkim placówka bez stopni i bez lęku. Nie chodzi tu o rezygnację z systemu oceniania ucznia, ale o odrzucenie tego wszystkiego, co nie rozwija jego zainteresowań i tłumi radość uczenia się.

Ocenianie nie może być celem samym w sobie. „Rezygnacja z oceniania nie jest równoznaczna z rezygnacją z kontrolowania. Przeciwnie, odstąpienie od stawiania ocen wymaga wzmożenia kontroli w innej formie, także pozawerbalnej" (Wiczkowski 1994, s. 31).

142