z twierdzeniem, że nauka dostarcza wiedzy pewnej, natomiast 24% nie zgodziło się z nim, a 38% miało ambiwalentny stosunek.
Tabela 5
Nauka dostarcza wiedzy pewnej |
Liczebność |
Procent |
zdecydowanie zgadzam się |
6 |
9 |
raczej zgadzam się |
16 |
24 |
i tak, i nie |
26 |
38 |
raczej nie zgadzam się |
11 |
16 |
zdecydowanie nie zgadzam się |
5 |
7 |
trudno powiedzieć |
4 |
6 |
N |
68 |
100 |
Zapewne takie poglądy zostały ukształtowane pod wpływem doświadczeń płynących z codziennej praktyki badań naukowych oraz znajomości historii nauki, które sprawiają, że naukowcy są świadomi zmienności wiedzy naukowej. Zarówno historia nauki, jak i praktyka badawcza cechują się dużą zmiennością i dynamiką, które sprzyjają powstawaniu sceptycyzmu i relatywizmu wśród naukowców (nie tylko wśród konstruktywistów!). Zmienność wiedzy naukowej staje się zresztą coraz bardziej widoczna dla laików. Nauka przestaje być instytucją zamkniętą, społeczeństwo staje się świadkiem zmienności nauki, pomyłek naukowych, kontrowersji w nauce, co sprawia, że pojawia się (i być może rośnie) sceptycyzm wobec wiedzy naukowej. W każdym razie prowadzi to w rezultacie do pewnej dewaluacji wiedzy naukowej:
Jeśli widzę z historii nauki, że to co było podawane wcześniej, jest obecnie uznawane za bzdurę, to trudno mieć do tej nauki pełne zaufanie. Trudno jest też powiedzieć, czy rzeczy, o których badacze mówią, że się mają tak, one rzeczywiście się tak mają. Za kilka lat mogą stwierdzić, że do tej pory się mylili i jest zupełnie inaczej [dr, mężczyzna, chemik, 1. 31].
Była już mowa o poszukiwaniu fundamentu poznania naukowego przez metodologię i filozofię nauki. Odnalezienie takiej podstawy dawałoby argument obrońcom ideologii pozytywistycznej, która dąży do uzasadnienia normatywnych przekonań na temat poznania naukowego. Jedno z pytań, mierzące poziom poczucia trwałej podstawy nauki, wykazało, że zdania naukowców w tej kwestii są podzielone: 38% uważa, że istnieje niepodważalny fundament, 40% sądzi, że nie ma takiego fundamentu, a 21% udzieliło odpowiedzi „trudno powiedzieć”:
Forum Socjologiczne 3, 2012 © for this edition by CNS