5673850836

Rozdział 1

Założenia metodologiczne

1.1. Dysputa wokół terminologii Bałkany a państwa bałkańskie

Bałkany wywodzą swoją nazwę z języka tureckiego, w którym Balkan-lar oznacza Góry Leśne. Terminem tym określa się zarówno łańcuch górski w Bułgarii (Stara Płanina), jak i cały Półwysep Bałkański leżący w Europie Południowo-Wschodniej. W pierwszym znaczeniu terminu powyższego używali od drugiej połowy XIV wieku Turcy, zaś drugie zawdzięcza austriackim podróżnikom: Amigę Boue i Feliksowi Ka-nitzowi, którzy w XIX w. upowszechnili tę nazwę w języku francuskim (ilesBalkans) i niemieckim (Balkanerif. Zdaniem A. Koseskiego:

W pojęciu Bałkany mieści się - obok dziedzictwa narodowo-pań-stwowego i etnicznego poszczególnych krajów - spuścizna bizantyjska i turecko-osmańska. Bizancjum wywarło wpływ na formowanie się narodów i grup etnicznych, oddziaływało na ich religię, kulturę oraz politykę. Z kolei wielowiekowe panowanie tureckie spowodowało dominację islamu w jego doktrynie sunnickiej, ale również przyjęcie przez część pobitych narodów i narodowości obyczajów, a także kultury muzułmańskiej^{1 2}.

F. Gołembski zwraca uwagę na elementy: geograficzne, polityczne, ekonomiczno-społeczne i kulturowe, które jego zdaniem stanowią podstawę współkonstytuowania się danej jednostki, w tym przypadku Bałkan, jako względnie samodzielnej i wyróżniającej się od innych, z nią graniczących. Jego zdaniem, Bałkany pod względem geograficznym to Półwysep Bałkański³:

Półwysep ten usytuowany jest w Europie Południowo-Wschodniej. Jego granice morskie wytyczają: Morze Adriatyckie i Morze Jońskie

1

   A. Koseski, Bałkańskie konflikty etniczne na przełomie XX i XXI stulecia, [w:] W. Konarski, A. Koseski, Bałkany. Etnokulturowe podłoże konfliktów, Pułtusk 2006, s. 96.

2

   Ibidem, s. 97.

3

   F. Gołembski, Bałkany. Determinanty stabilności, Warszawa 1982, s. 49-50.