Antropologia szuka zatem odpowiedzi na pytanie - kim jest człowiek. W tym celu bada jego strukturę bytową, naturę, właściwości i władzę. Filozofia człowieka wskazuje więc „na to „co” w człowieku wychowujemy”. Ten zbiór wiedzy stanowi z kolei materiał wyjściowy dla etyki, która z owych danych wyprowadza zasady właściwego człowiekowi postępowania. Etyka zatem określa to „do czego wychowujemy czyli wyznacza cel wychowani.”1 Należy dodać, że obie te nauki (antropologia i etyka) wspierają się przy tym na rozumieniu bytu w ogóle czyli na metafizyce.2
Wyczytane z natury człowieka i zalecone przez etykę normy postępowania realizuje pedagogika. Jest to bowiem nauka, która wskazuje „jak” oddziaływać na człowieka, aby uzyskać określone przez etykę normy moralne.”3 Ze względu na wzajemne powiązania tych trzech nauk można stwierdzić, że antropologia i etyka to „nauki filozoficzne współdziałające z pedagogiką.” Pedagogikę zaś można uznać za filozofię stosowaną,4 która ma stanowić ukoronowanie etyki i antropologii.5
Z opisanych wyżej względów, zwłaszcza zaś dlatego, że wykład „Współczesne koncepcje filozofii i etyki” przeznaczony jest dla studentów pedagogiki, niniejszy skrypt będzie uwzględniał pedagogiczny aspekt niektórych z prezentowanych filozofii.
A. Andrzejuk, Prawda o dobru, Warszawa 2000, s. 61.
Wojtyła, Elementarz, s. 23.
Andrzejuk, Prawda, s. 61; A. Andrzejuk, Człowiek i decyzja, Warszawa 2007, s. 21; M. Go-gacz, Osoba zadaniem pedagogiki. Wykłady bydgoskie, Warszawa 1997, s. 15 - 22; Wojtyła, Elementarz, s. 36 - 37.
S. Suchodolski, Nauki współdziałające z pedagogiką, Warszawa 1966.
M. Gogacz, Podstawy wychowania, Niepokalanów 1993, s. 24 - 27.